________________
पाड्गुण्यसमुद्देशः ।
३२५
एकेन सह सन्धायान्येन सह विग्रहकरणमेकेन वा शत्रौ सन्धानपूर्व विग्रहो द्वैधीभावः ॥ ४८ ॥
टीका - यदा शत्रुद्वयमुपस्थितं भवति तदैकेन सह विग्रहकरणं युक्तं, द्वितीयेन सह बलवता सन्धानपूर्वो विग्रहः, प्रथमं सन्धानं कृत्वा पश्चाद्विग्रहः कार्यः । न द्वाभ्यां हेलया विग्रहः कार्यः । एतद्द्वैधीभावस्य स्वरूपम् ।
अथ बुद्ध्याश्रयस्य द्वैधीभावस्य स्वरूपमाह -
प्रथमपक्षे सन्धीयमानो विगृह्यमाणं विजिगीषुरिति द्वैधीभावो बुद्धयाश्रयः ॥ ४९ ॥
टीका - हीयमानेन विजिगीषुणा शत्रोर्यथा सन्धिः कार्यः तदाहहीयमानः पणबन्धेन सन्धिमुपेयात् यदि नास्ति परेषां विपणितेऽर्थे मर्यादोल्लंघनम् ॥ ५० ॥
टीका - हीयमानो विजिगीषुः परेषां सकाशात् पणबन्धेन दण्डव्यवस्थया सन्धिमुपेयात् सन्धानं कुर्यात् । यदि नास्ति तेषां विपणितेSर्थे व्यवस्थायां कृतायां मर्यादोलुंवनं यदि तेषां मर्यादातिक्रमणं न भवति । तत्र विषये शपथः कोशपानादिभिर्निवृत्तिः कार्येति । तथा च शुक्रः
हीयमानेन दातव्यो दण्डः शत्रोर्जिगीषुणा । बलयुक्तेन यत्कार्य तैः समं निधिनिश्वियो ? ॥ १ ॥
अथ विजिगीषुणा बलयुक्तेन यत्कार्य तदाह
अभ्युच्चीयमानः परं विगृह्णीयाद्यदि नास्त्यात्मबलेषु क्षोभः
॥ ५१ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
