________________
विवादसमुद्देशः ।
३०५
टीका - अपहारयति नाशं नयति । कं ? संचितमर्थे गृहस्थितं वित्तं । कथं ? सह, कैः प्राणैर्जीवितेन । कोऽसौ ? निविर्लब्ध आकस्मिको ऽश्रद्धेयो लाभश्च । तथा निधानलाभे आकस्मिकलाभे च शान्तिकपौष्टिकादिकानि कार्याणि यतः ।
अथ उत्पातलक्षणमाह
ब्राह्मणानां हिरण्ययज्ञोपवीतस्पर्शनं च शपथः ॥ ३० ॥ टीका - ब्राह्मणानां यदि विवादो भवति तदा सुवर्णस्पर्शनं तथा यज्ञोपवीत स्पर्शनं च शपथो नान्यः । तथा च गुरुः
हिरण्यस्पर्शनं यच्च ब्रह्मसूत्रस्य चापरं ।
शपथो ह्येष निर्दिष्टो द्विजातीनां न चापरः ॥
अथ क्षत्रियाणां शपथस्वरूपमाहशस्त्ररत्नभूमिवाहनपल्याणानां तु क्षत्रियाणाम् ॥ ३१ ॥ टीका - क्षत्रियाणां तु पुनः शत्रस्पर्शनं रत्नस्पर्शनं भूमिस्पर्शनं वाहनस्पर्शनं पल्याणस्पर्शनं च पंचभिः स्पृष्टैः शपथो भवति । तथा च गुरुः
शस्त्ररत्नक्षमायान्पल्याणस्पर्शनाद्भवेत् ।
शपथः क्षत्रियाणां च पंचानां च पृथक् पृथक् ॥ १ ॥ अथ वैश्यानां शपथस्वरूपमाहश्रवणपोतस्पर्शनात् काकिणीहिरण्ययोर्वा वैश्यानां ॥ ३२ ॥ टीका -- श्रवणः कर्णः, तथा पोतो बालस्तयो: स्पर्शनेन शपथो भवति । अथवा काकिणीहिरण्ययोर्वा काकिणी त्रिंशत्कपर्दिका हिरण्यं सुवर्ण ताभ्यां स्पर्शनेन वैश्यानां शपथः । तथा च गुरुःशपथो वैश्यजातीनां स्पर्शनात्कर्णबालयोः । काकिणीस्वयोर्वापि शुद्धिर्भवात नान्यथा ॥ १ ॥
अथ शूद्राणां शपथमाह
शूद्राणां क्षीरबीजयोर्वल्मीकस्य वा ॥ ३३ ॥
नीति०-२०
Jain Education International
--
▬▬▬▬▬
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
