________________
राजरक्षासमुद्देशः ।
२२३ स्त्रीसुखकृते क्लिश्यति स्त्रीसुखार्थे क्लेशं करोति येन स्त्रीसुखाढ्यो भवति । तथा च गर्ग:---
कृषि सेवां विदेशं च युद्धं वाणिज्यमेव च। सर्व स्त्रीणां सुखार्थाय स सर्वो कुरुते जनः ॥ १॥ अथ स्त्रीसंगरहितस्य पुरुषस्य यद्भवति तदाहनिवृत्तस्त्रीसंगस्य धनपरिग्रहो मृतमण्डनमिव ॥ ९ ॥
टीका-स्त्रीसंगरहितस्य यः सम्पल्क्षणो विभवः । स किंविशिष्टः ? मृतमण्डनमिव यथा मृतमण्डनं वृथा न किंचित्सुखमुत्पादयति तथा प्रभूतोऽप्यर्थो व्यर्थो वनितासंगरहितस्य । तथा च वलभदेव:
प्रभूतमपि चेद्वित्तं पुरुषस्य स्त्रियं विना। मृतस्य मण्डनं यद्वत् तत्तस्य व्यर्थमेव हि ।।१॥ अथ स्त्रीणां स्वरूपमाहसर्वाः स्त्रियः क्षीरोदवेला इव विषामृतस्थानम् ॥ १०॥
टीका-या एता: स्त्रियः ताः सर्वा विषामृतस्थानं । किंविशिष्टा इव ? क्षीरोदवेला इव दुग्धसमुद्रलहर्य इव । तथा च वलभदेव:
नामृतं न विषं किंचि देकां मुक्त्या नितम्बिनीम् । विरक्ता मारयेद्यस्मात्सुखायत्यनुरागिणी ॥१॥ भूयोऽपि स्त्रीस्वरूपमाह-- मकरदंष्ट्रा इव स्त्रियः स्वभावादेव वक्रशीलाः ॥११॥
टीका--एताः स्त्रियो यास्ताः सर्वा वक्रशीला: वक्र शीलं यासांता वक्रशीला: । कस्मात्स्वभावादेव नियमेन । का इव वक्रशीला: ? मकरदंष्टा इव । तथा च बल्लभदेव:----
स्त्रियोऽतिवक्रता युक्ता यथा दंष्ट्रा झपोद्भवाः । ऋजुत्वं नाधिगच्छन्ति तीक्ष्णत्वादतिभीषणाः॥१॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
