________________
मंत्रिसमुद्देशः ।
१४१
श्रूयते हि किल कामपरवशः प्रजापतिरात्मदुहितरि, हरिर्गोपवधूषु, हरः शोन्तनुकलत्रेषु, सुरपतिर्गौतमभार्यायां चन्द्रश्व बृहस्पतिपत्न्यां मनश्चकारेति ।। ११५ ।।
टीका - एतत्कामचेष्टितं देवानां पुराणेषु श्रोतव्यमिति । अथ पुरुषाः साभिलाषा यथा भवन्ति तथाहअर्थेषूपभोगरहितास्तरवोऽपि साभिलाषाः किं पुनर्मनुष्याः || टीका - अर्थेषु धनेषु साभिलाषाः सानन्दास्तरवोऽपि वृक्षा अपि भवन्ति येषामुपभोगो बिलासो न भवति किं पुनर्मनुष्या ये विलासज्ञाः । कथं तरवोऽर्थेषु साभिलाषा भवन्ति, उक्तं च यतो वातशास्त्रे विश्वकर्मणा-
विल्वादर्थपलासाद्वा निधानं चेदधो भवेत् ।
अधोमुखाः प्ररोहाः स्युर्नाभ्यां गच्छन्ति तत्र यत् ॥ १ ॥ तथा च जैमिनि:
+-----
अर्थ तेऽपि च वाञ्छन्ति ये वृक्षा आत्मचेतसा । उपभोगैः परित्यक्ताः किं पुनर्मनुष्याश्च ये ॥ १॥ तथा लोभस्वरूपमाह -
कस्य न धनलाभाल्लोभः प्रवर्तते ।। ११७ ॥
टीका — कस्य न धनलाभसकाशाल्लोभो भवति, अपि तु सर्वस्यापि जनस्य भवतीत्यर्थः । तथा च वर्ग:
तावन्न जायते लोभो यावल्लाभो न विद्यते ।
मुनिर्यदि वनस्थोऽपि दानं गृह्णाति नान्यथा ॥ १ ॥
1
Jain Education International
अथ जितेन्द्रियो यादृग्भवति तदाह
स खलु प्रत्यक्षं दैवं यस्य परस्वेष्विव परस्त्रीषु निःस्पृहं
चेतः ॥ ११८ ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
