________________
१० मंत्रि-समुद्देशः।
अथ मंत्रिसमुद्देश आरभ्यते । तत्रादावेव राजा यथा आहार्यबुद्धिर्भवति तदाह -- __ मंत्रिपुरोहितसेनापतीनां यो युक्तमुक्तं करोति स आहार्यबुद्धिः ॥१॥
टीका-यो राजा मंत्रिपुरोहितसेनापतीनां युक्तं धर्मार्थलक्षणं कथितं करोति स आहार्यबुद्धिः कथ्यते तस्माद्भूभुजा त्रयाणामप्येतेषां वचनं कार्य राज्यविवृद्धये । तथा च गुरु:
यो राजा मंत्रिपूर्वाणां न करोति हितं वचः।
स शीघ्रं नाशमायाति यथा दुर्योधंनो नृपः ॥१॥ अथ भूपतेर्महापुरुषवाक्यं कुर्वाणस्य यद्भवति तदाह
असुगन्धमपि सूत्रं कुसुमसंयोगात् किनारोहति देवशिरसि ॥२॥ . ___टीका-यस्तेषां वाक्यं करोति सत्यं राजा प्रधानो बहुमतिः परं पाइगुण्यं चिन्तयमानस्य विलासासक्तचेतसो बुद्धिभ्रमो भवति अमात्यादीनां पुनस्तदेव तस्य राज्यं चिन्तयमानानां बुद्धिविकासो भवति तेन ते प्रष्टव्याः । तैः पृष्टे विभ्रमयुक्तापि मतिः तबुद्धिः मिश्रा सती योग्या भवति । कैः केव ? पुष्पैर्मिश्रा सूत्रततिरिव यथा पुष्पैमिश्रा सूत्रपंक्तिर्देवैरपि निर्गन्धांपि शिरसि धार्यते एवं भूपस्याऽपि बुद्धिर्वि१ मंत्रीपुरोहितसेनापतीनाम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
