________________
-
~
-
वार्तासमुद्देशः । स्पर्धया विहितो मूल्यो भाण्डस्याप्यधिकं च यत् ।
मूल्यं भवति तद्राशो विक्रेतुर्वर्धमानकम् ॥१॥ अथाल्पमूल्येन भाण्डं गृह्णतो यद्भवति तदाह
अल्पद्रव्येण महाभाण्डं गृह्णतो मूल्याविनाशेन तद्भांड राज्ञः ॥ १९ ॥
टीका-महाभांडमुत्तमं वस्तु चौराद्यैर्मुग्धैर्वा स्वल्पमूल्येन यहत्तं तद्भांडं भूपस्य भवति परं यन्मूल्यं केनचिद्दत्तं तस्याविनाशः, कोऽर्थ ? तत्तस्य देयमित्यर्थः । तथा च नारदः
भाण्डं चौरादिभिर्दत्तं मुग्धैाल्पधनेन यत् ।
तद्भाण्डं भूपतेः कृत्स्नं गृहीतुर्मूल्यमेव च ॥१॥ अथान्यायमुपेक्षमाणस्य नृपतेर्यद्भवति तदाहअन्यायोपेक्षा सर्व विनाशयति ॥ २० ॥ टीका.-यो राजान्यायान् वर्तमानान् उपेक्षतेऽन्यायकारिणां निग्रह न करोति तस्य सर्व राज्यं विनश्यति । तथा च शुक्रः
अन्यायान् भूमिपो यत्र न निषेधयति क्षमी।
तस्य राज्यं क्षयं याति यद्यपि स्यात् क्रमागतम् ॥१॥ अथ राष्ट्रस्य ये शत्रवो भवन्ति तानाह----
चौरचरटमन्नपधमनराजवल्लभाटविकतलाराक्षशालिकनियोगिग्रामकूटवार्द्धषिका हि राष्ट्रस्य कण्टकाः ॥ २१ ॥
टीका-चौराः प्रसिद्धाः, चरटा ये भूभुजा निःसारिताः, मनपा मापकारकाः, धमना ग्राहकभांडपतेर्मूल्यं निर्णयकारकाः, राजवल्लभाः प्रसिद्धाः, आटविका अरण्यनिवासिनः, तलाराः स्थानरक्षायां नियोजिताः, अक्षशालिकाः कटकशालिकाः नियोगिका राजाधिकारिकाः, ग्रामकूटा
१ तलारकिराताक्ष० इति पाठान्तरम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
.
www.jainelibrary.org
