________________
श्रीजैनधर्मवरस्तोत्रम् तथा चेटकराजस्य सप्त पुत्र्यः-ज्येष्ठा 'क्षत्रियकुण्डन'पुरे महावीरभ्रातृनन्दी(न्दि?)वर्ध स्य पत्नी १, सुज्येष्ठा वीरजिनहस्ते व्रतिनी जाता यस्यां पेढाल विद्याधरेण भ्रमररूपेण निक्षि वीर्यजातः सत्यकिविद्याधरो लोके महादेव उच्यते २, मृगावती 'कौशाम्बी पुरे शतानी नृपस्य पत्नी यस्सा उदयननाना पुत्रेण चण्डप्रद्योतनपुत्री वासवदत्ताऽपहता, मृगावती वीरपार्श्वे दीक्षां गृहीतवतीति ३, प्रभावती 'वीतभय'पत्तने श्रीउदयननृपस्य पत्नी यया हार प्रहासापतिविद्युन्मालिकृतजीवत्स्वामिप्रतिमा पूजिता निजगृहे उदयनराजर्षिस्तु 'गोक रोगवशात् भक्षितविषमिश्रितदधिः स्वर्ग गतवान् ४, चेलणा 'राजगृहे श्रेणिकनृपपत्नी पद्मावती'चम्पा'नगर्या दधिवाहननृपस्य पत्नी ६, शिवादेवी 'उञ्जयिन्यां' चण्डप्रद्योतन पत्नी ७, इति सप्तापि चेटकपुन्यः शीलयुक्ताः । तथा सकलतीर्थङ्करमातरः शीलवत्यः ॥ सवैया इकतीसा (दिक्पट ८४ बोलेति नाम्नि ग्रन्थे स० ४५)पुण्यके कचोल रंग रोलके निचोल सोल शीलथै अडोल याकी जातिमैं महासती यामै जगतातनकी मात अवदात गात नमैं जाकुं इंद जात नित्तही महीपती । दानके स्वभाव साचे तपके प्रभाव जाकै रोचै नहीं भाव काचे माचे साधुसंगती धर्मकी अवलंबिनी जो दोषकी विलंबिनी नितंबिनी है ऐसी ताळू क्यूं न पंचमी गती॥ इति निश्चयतो भावनया पालितं शीलं मोक्षाय भवति । परं व्यवहारतो लजयाऽपि पा शीलं वरम् । यत:
"स्त्रिया कयाचिद् रतये हि कश्चि-दाकारितो मवधिचन्द्रशालम् । भाण्डस्य भन्नादपराच्च मे ही-रित्युक्तितः सोऽपि ततो निवृत्तः॥१॥-उप० नो सेव्योऽन्यनरस्त्वया मयि गते देशान्तरे चेद् भृशं ।
कामोद्दीपनता तदा भैंज हिया युक्तं गदित्वेत्यगात् ।
१ तात्पर्यम्पुण्यस्य कच्चोलकस्य (पात्रविशेषस्य) रङ्गस्य निष्कर्षरूपेण षोडश शीलेन अकरमा यस्यां जातौ महासत यस्यां जगत्तातस्य मातरः भवदातगात्रा नमन्ति यस्यै इन्द्रजातिनित्यं महीपतयः । दानस्य स्वभावः सत्यः (यस्याः) तपसः प्रभावः यस्यै रोचते न अपक्कभावेन रक्ता साधुसङ्गतौ धर्मस्य अवलम्बिनी या दोषस्य विलम्बिनी नितम्बिनी अस्ति ईदृशी तस्याः कथं न पञ्चमी गतिः॥ २'महि भाव काचै नाचे माचे साधु०' इति प्रकरणरत्नाकरे प्रथमे विभागे।
३ शिरोगृहम्। ४ भज ह्रिया' इति पदेऽत्र संयुक्तस्वात् छन्दोभङ्गो दृश्यते, परन्तु श्रीहेमचन्द्रा काररकारादिसंयुक्त वर्णे छन्दोभङ्गो न कथितः । यतः प्रोक्तं तैः छन्दोऽनुशासने प्रथमे संज्ञाध्याये 'xx गानुस्वारग्यअनाहादिसंयोगे' इति सूत्रस्य स्वोपज्ञवृत्तौ-'जिह्वामूलीये उपध्मानीये विसर्जनीयेऽनुस्वारे। द्रादिवर्जिते संयोगे च परे हस्खोऽपि गो भवति वक्रश्च । अहादीति समस्तव्यस्तसङ्गाहात् हेसंयोगे हसंयोगेर चन गुरुः । भादिशनात् यथादर्शनम्। हादिसंयोगे च यथा-"स्पृष्टं त्वयेत्यपहियः खलु कीर्तयन्ति ।"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org