SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 81
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४४ श्रीमदाजचन्द्रजैनशाखमालायाम् । किर्मीरताखचितबहुतराधस्तनार्द्धभागे एकान्तव्यवहितसुविशुद्धबहुतरोलमागेऽवतारिता बुद्धिः समन्ततो ज्ञानावरणादिकमकिर्मीरताव्याप्ति व्यवस्यन्ती समनुमिनोति तस्य सर्वत्राविशुद्धत्वम् । यथा च तत्र वेणुदण्डे व्याप्तिज्ञानाभासनिबन्धनविचित्रकिर्मीरतान्वयः । तथा च क्वचिजीवद्रव्ये ज्ञानावरणादिकर्मकिर्मीरतान्वयः । यथैव च तत्र वेणुदण्डे विचित्रचित्रकिर्मीरताभावात्सुविशुद्धत्वं । तथैव च कचिजीवद्रव्ये ज्ञानावरणादिकर्मकिर्मीरतान्वयाभावादाप्तागमसम्यगनुमानातीन्द्रियज्ञानपरिच्छिन्नासिद्धत्वमिति ॥ २०॥ ज्ञानादिस्वरूपेण शुद्ध एव तिष्ठति । यदा रागादिपरिणामाविष्टः सन् सविकल्परूपेन्द्रियज्ञानेन विचारं करोति तदा यथा बहिर्भागे रागाद्याविष्टमात्मानमशद्रं पश्यति तथाभ्यन्तरेपि केवल नादिस्वरूपेप्यशुद्धत्वं मन्यते भ्रान्तिज्ञानेन । यथा वेणदण्डे विचित्रचित्रमिश्रितत्वं भ्रान्तिज्ञानकारणं तथात्र जीवे मिथ्यात्वरागादिरूपं भ्रान्तिज्ञानकारणं भवति । यथा वेणुदण्डो विचित्रचित्रप्रक्षालने कृते शुद्धो भवति तथायं जीवोपि यदा गुरूणां पार्वे शुद्धात्मस्वरूपप्रकाशकं परमागर्म जानाति । कीदृशमिति चेत् । “एकोऽहं निर्ममः शुद्धो ज्ञानी योगीन्द्रगोचरः। बाहाः संयोगजा भावा मत्तः सर्वेऽपि सर्वदा" इत्यादि । तथैव च देहात्मनोरत्यन्तभेदो भिन्नलक्षणलक्षितत्वाज्जलानलादिव. दित्यनुमानज्ञानं जानाति तथैव च वीतरागनिर्विकल्पस्वसंवेदनज्ञानं जानाति । तदित्थंभूतागमानुमानस्वसंवेदनप्रत्यक्षज्ञानात् शुद्धो भवति । अत्राभूतपूर्वसिद्धत्वरूपं शुद्धजीवास्तिकायाभिधानं उसके आधे वाँसमें तो चित्र किये हुये हैं और आधे बाँसमें चित्र किये हुये नहीं हैं। जिस आधे भागमें चित्र नहीं, वह तो ढक रक्खा है और जिस अर्धभागमें चित्र हैं सो निरावरण ( उघड़ा हुवा ) है। जो पुरुष इस बाँसके इस भेदको नहीं जानता हो, उसको यह बाँस दिखाया जाय तो वह पुरुष पूरे बाँसको चित्रित कहेगा, क्योंकि चित्ररहित जो अर्द्ध भाग निर्मल है, उसको जानता नहीं है । उसही प्रकार यह जीब पदार्थ एक भाग तो अनेक संसारपर्यायोंके द्वारा चित्रित हुआ बहुरूप है और एक भाग शुद्ध सिद्धपर्याय लिये हुये है । जो शुद्ध पर्याय है सो प्रत्यक्ष नहीं है। ऐसे जीब द्रव्यका स्वरूप जो अज्ञानी जीव नहीं जानता हो, सो संसारपर्यायको देखकर जीवद्रव्यके स्वरूपको सर्वथा अशुद्ध ही मानेगा । जब सम्यग्ज्ञान होवे, तब सर्वज्ञप्रणीत यथार्थ आगम झान अनुमान स्वसंवेदनज्ञान होवे तब इनके बलसे यथार्थ शुद्ध आत्मीक स्वरूपको जान, देख, आचरण कर, समस्त कर्म पर्यायोंको नाश करके सिद्ध पदको प्राप्त होता है । जैसे जलादिकसे धोनेपर चित्रित बाँस निर्मल हो जाता है, उसी प्रकार १ चिन्तयन्ती. २ अनुमानं करोति. ३ तस्व जीवस्य. ४ सर्वस्मिन् वीवद्रव्यज्ञानावरणादित्वम्. विधरचनासंतानः. ६ पर्यायाभावान्वयः इति पाठान्तरम् । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002941
Book TitlePanchastikaya
Original Sutra AuthorKundkundacharya
Author
PublisherShrimad Rajchandra Ashram
Publication Year1969
Total Pages294
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Philosophy
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy