________________
[ अर्थाः १७-२७]
श्री समय सुन्दरंगणिकृता
सर्वपरिग्रहरहितः, यतिरित्यर्थः । तमाचष्टे - स्तौतीति अजाय् । नः - अस्माकं सौख्यं ददते । यलोपादिः पूर्ववत् । अर्थयोजना स्वयं कार्या ॥ १६॥ - आजा नो ददते असौख्यम् ॥ १७ ॥
"ऋर्देवमातरि" इति ( श्रीसुधाकलशमुनीशकृताया एकाक्षरनाममालिकायाः श्लो० ६ ) वचनात् ऋ - देवमातरं आ - सामस्त्येन अजन्ति-सुरारित्वेन क्षिपन्तीति राजा- ५ दैत्याः । नः - अस्माकं असौख्यं ददते । इदं सुराणां वचनम् । अत्र 'इवर्णादेरस्व स्वरे यवरलम्' (सिद्ध० अ० १, पा० २, सू० २१ ) इति सूत्रेण रत्वे सन्धौ च कृते राजा नो ददते असौख्यमिति रूपसिद्धिः ॥ १७ ॥
राजा नो ददते सौख्यम् ॥ १८ ॥
५
"ॠस्त्वजे दानवाञ्छायाम्" इति ( सुधा० श्लो० ७ 1) वचनात् ऋः - अजो - १० मेषः तेन वाहनभूतेन अजति गच्छतीति रजः- अग्निदेवता तस्य इमे राजाः - अग्निहोत्रीया ब्राह्मणाः नः - अस्माकं सौख्यं ददते । अर्थयोजना स्वयं कार्या ॥ १८ ॥
ऋ-आजा नो ददते असौख्यम् ॥ १९ ॥
ऋः- दानवाञ्छा तस्या आजः -क्षेपो येभ्यः येषां वा ते रत्वे कृते राजाः - कृपणाः नः - अस्माकं असौख्यं ददते- प्रयच्छन्ति, वितरणाभावात् । इदं याचकानां वचनम् ॥१९॥ १५ ऋ-आ-अजा नो ददते असौख्यम् ॥ २०-२१ ॥
" ऋशब्दः पावके सूर्ये धर्मे दाने धने पुमान्" इत्यादि (विश्व०) वचनात् अरंपावकं - अग्निदेवं आ - सामस्त्येन अजन्ति - देवत्वेन गच्छन्तीति रत्वे कृते राजा :- अग्निदेवसेवकाः नो-न असौख्यं ददते । इदं अग्निहोत्रीय ब्राह्मणवचनम् ॥ २० ॥
राजा:
एवं अरं - सूर्य - आदित्यदेवं आ - सामस्त्येन अजन्ति-देवत्वेन गच्छन्तीति रत्वे कृते १० :- श्रीसूर्यदेवोपासकाः नो-न असौख्यं ददते । इदमपि तद्विधानामेष वचनम् ॥ २१ ॥ ऋ-आ-अजा नो ददते सौख्यम् ॥ २२-२४ ॥
अरं धर्म दानं धनं वा आ-सामस्त्येन अजन्ति - गच्छन्ति प्रामुवन्तीति रवे कृते राजा:-धर्मिष्ठाः गुणिनः गुणाढ्याश्च पुरुषाः नः - अस्माकं सौख्यं सुखं ददते ॥ ३ ॥ इदं उत्तमजनवचनम् ॥ २४ ॥
ऋ-आजा नो ददते सौख्यम् ॥ २५-२७ ॥
ऋशब्दस्य प्रथमैकवचने आ इति रूपम् । ततः आ इति धर्मो दानं धनं च तस्य आजः -क्षेपो येभ्यो येषां ते । रखे कृते राजाः नास्तिकाः दानक्षेपकाः विरक्ताश्च पुरुषाः नो-न सौख्यं ददते । इदं आस्तिकानां दातॄणां संसाररक्तानां च वचनम् ॥ ३ ॥ २७ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
२५
www.jainelibrary.org