Page Text
________________
दिग्विजयमहाकाव्य-प्रस्तावना ।
[अध्यात्म] २२. मातृकाप्रसाद-रचना समय सं० १७४७. आ ग्रंथ अध्यात्मविषयनो छे. आ ग्रंथमां "ॐ नमः सिद्धम्” वर्णानाय पर विवरण कयुं छे अने ॐ शब्दनु रहस्य स्पष्टरूपे बताव्युं छे. प्रस्तुत ग्रंथ धर्मनगर (धरमपुरी) मां बनाव्यो एवं स्वयं ग्रंथकारे ज लख्युं छे.'
२३. ब्रह्मबोध-आ ग्रन्थ यद्यपि मळ्यो नथी परंतु संभवतः तेमां आध्यात्मिक विषयोनुं वर्णन हशे, एम लागे छे.
२४. अहंद्गीता- आ ग्रंथना ३६ अध्यायो छे अने तेमां जैनदर्शननुं वर्णन स्पष्टरूपे कर्यु छे. आ ग्रंथ "महावीर प्रन्थ माला"मां प्रगट थयो छे.'
वळी तेमणे 'पंचतीर्थस्तुति-सटीक', तेमज 'भक्तामरस्तोत्र' पर टीका रची छे. आ सिवाय कविए अनेक गुजराती कृतिओ-१ जैनधरम दीपक, २ जैन शासनदीपक ३ आहारगवेषणा, ४ श्रीविजयदेवसूरि निर्वाणरास, ५ कृपाविजय निर्वाणरास, ६ चोविश जिन स्तवन, ७ पार्श्वनामस्तोत्र, वगेरे रचेला मळी आवे छे.
३. काव्य परिचय प्रस्तुत 'दिगविजय महाकाव्य सत्तरमी-अढारमी शताब्दिना महान् प्राभाविक अने महावीरस्वामीनी पटपरंपराना ६१ मा भट्टारकाचार्य श्रीविजयप्रभसूरिनु चरितवर्णन आलेखे छे अने प्रासंगिकरूपे तेमना गुरु श्रीविजयदेवसूरिनुं पण चरित वर्णवे छे. यद्यपि श्रीविजयदेवसूरिनु चरित प्रस्तुत काव्यना कर्ता महोपाध्याय श्रीमेघविजय गणिए ज स्वतंत्रपणे आलेखतुं 'देवानन्द महाकाव्य रच्यु छे; तेमां पण तेमणे श्रीविजयप्रभसूरिनु वर्णन आपीने पोतानो भक्ति-अतिशय बताव्यो छे. ए सिवाय खरतरगच्छीय उपाध्याय श्रीवल्लभपाठकनुं 'विजयदेवमाहात्म्य' पण तेमनुं चरित विस्तारथी आलेखे छे.
प्रस्तुत काव्य अने उपर्युक्त 'देवानन्दकाव्य'ना अभ्यासथी एम कहे, अत्युक्त नहि गणाय के आ बने काव्यो श्रीविजयदेवसूरि अने श्रीविजयप्रभसूरिना चरितवर्णनमा पूर्वार्द्ध अने उत्तरार्द्धरूपे भाग भजवे छे; केमके 'देवानन्दकाव्य'मां आरंभेलु श्रीविजयदेवसूरि अने श्रीविजयप्रभसूरिनुं चरित वर्णन 'दिगविजयकाव्य'मां तेना ज अनुसन्धानरूपे आगळ वधे छे. 'देवानन्दकाव्य' 'माघकाव्य'नी समस्यापूर्तिरूपे सात सर्गोमां छे, ज्यारे 'दिग्विजयकाव्य' तेर सर्गोमां स्वतंत्रपणे शब्दालंकार अने अर्थालंकारना कवित्वमय वर्णनथी भरेलुं छे. तेथी आमां प्रस्तुत आचार्य, वर्णन बहुज ओछं छे.
४. नामकरण कविए आ काव्यर्नु नाम 'दिग्विजयकाव्य' राख्युं छे, ते नामानुकरणना इतिहास तरफ दृष्टिपात करता 'शाङ्करदिग्विजय' आदि दिग्विजयान्त काव्यनामोनुं स्मरण करावे छे. 'दिगविजयकाव्य' एटले दिशाओना विजयनुं वर्णन; एथी श्रीविजयप्रभसूरिए करेला गाम, नगर के शहरेना विहारवर्णनद्वारा भौगोलिक माहिती आपे ए सहेजे समजाय ते छे. कविए उदयपुर, शंखेश्वर, सिरोही, आगरा, बनारस, पटणा अने समेत१ "ओं नमः सिद्धमित्यादेर्वर्णाम्नायस्य वर्णनम् । चक्रे श्रीमेघविजयोपाध्यायो धर्मसाधनम् ॥ संवत्सरेऽश्ववागेश्वभूमिते (१७४७) पोष उजवले । श्रीधर्मनगरे प्रन्थः पूर्णश्रियमशिश्रियत्" ॥
-मातृकाप्रसाद, प्रान्तप्रशस्ति । २"इतोऽधिकं किश्चन मातृकाया व्याख्यानमादेशि मया वितत्य । श्रीतत्त्वगीताहितसत्प्रतीताऽध्यायेषु सज्येयधियोत्तरेषु"॥
-मातृकाप्रसाद ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002784 |
| Book Title | Digvijaya Mahakavya |
| Original Sutra Author | Meghvijay |
| Author | Ambalal P Shah |
| Publisher | Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 184 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 12 MB |