________________
-
मूलपद्यम् -
चतुर्मुखो भवेद् ब्रह्मा, त्रिनेत्रोऽथ महेश्वरः । चतुर्भुजो भवेद, विष्णु-रेकमूर्तिः कथं भवेत् १
अन्वयः
'ब्रह्मा चतुर्मुखः भवेद्, प्रथ महेश्वरः त्रिनेत्रः, विष्ण : चतुर्भुजः भवेत्, एकमूत्तिः कथं भवेत् ?' इत्यन्वयः ।
मनोहरा टीका -
ब्रह्मा==ब्रह्मपदवाच्यो देवः ।
चतुर्मुखः चत्वारि मुखानि वर्त्तन्ते यस्य स तादृशः । भवेत् स्यात् । अथ== तथा । महेश्वरः = महान् चाऽसौ ईश्वरः महेश्वर : महेश्वरपदवाच्यो देवः महादेवः त्रिनेत्रः = त्रीणि त्रित्व विशिष्टानि नेत्रारिण, द्वे तु यथास्थाने एकं ललाटस्थमित्येवं यस्य स तादृशः । भवेत् = स्यात् । विष्ण ु : विष्णु पदवाच्यो देवः । चतुर्भुजः = चत्वारो भुजा यस्य स तादृश: । चतुर्भुजत्वं त्रयाणामेव पुराणादौ कथितमिति न तावतेह वैलक्षण्यं साध्यम् । एवमवयववैलक्षण्ये सति, एकमूत्तिः कथं भवेत् ? न तु त्रिनेत्रश्चतुर्भुजश्चेति नैकमूत्तिस्ते इति भावः ।। २८ ।। पद्यानुवाद -
"
चउ मुख वाले ब्रह्माजी विश्वमहीं कहलाते हैं महेश्वर भी त्रिनेत्र वाले विश्वमहीं कहलाते हैं ।
म - ६
Jain Education International
-
श्रीमहादेवस्तोत्रम् – ८१
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
