________________
द्वितीयस्याध्यायस्य द्वितीयमाह्निकम् । तथा औष्ण्योपलब्धिकाले
अप्सु शीतता । २ । २ । ५। तेजोवयवानुपवेशात् संयुक्तसमवायादुष्णोपलब्धावपि अनुपलभ्यमानापि सलिले शीतता व्यवस्थितैवाभिभवानोपलभ्यते । - काल इदानीं कथ्यतेअपरस्मिन् परं युगपदयुगपचिरं क्षिप्रमिति काललिङ्गानि । २।२।६।
एतान्यपरत्वव्यतिकरादीनि काललिझानि । तत्र परेण दिक्प्रदेशेन संयुक्ते यूनि परत्वज्ञाने जाते स्थविरे चापरेण दिक्पदेशेन संयुक्तेऽपरत्वज्ञानोत्पत्ती कृष्ण के शादिवलीपलितादिपर्यालोचनया येन निमित्तेन यूनि अपरत्वज्ञानं स्थविरे च परत्वज्ञानं जायते से कालः । तथा तुल्यकार्येषु कर्तृषु 'युगपत् कुर्वन्ति, अयुगपत् कुर्वन्ति' इति यतः प्रत्ययो 10 जायते स कालः । तथैकं क्रियाफलमुद्दिश्य ओदनाख्यं भूयसीनामधिश्रयणादिक्रियाणां प्रबन्धप्रवृत्तौ तुल्ये कर्तरि 'चिरमद्य कृतम् , क्षिप्रमद्य कृतम् ' इति यतः प्रत्ययो भवतः स काल इति । तस्य गुणाः संख्या-परिमाण-पृथक्त्व-संयोग-विभागाः ।
किञ्च,
15
द्रव्यत्वनित्यत्वे वायुना व्याख्याते । २ । २ । ७ । अद्रव्यवत्त्वात् परमाणुवायोरिव द्रव्यत्वनित्यत्वे कालस्य ।
तत्त्वं भावेन । २।२।८। यथा सल्लिङ्गाविशेषाद् विशेषलिङ्गाभावाच्चैको भावस्तथा काललिकाविशेषाद् विशेषलिङ्गाभावाच्चैकः कालः । कालस्यैकत्वे कथमारम्भकालादिव्यपदेश इत्यत्राह
कार्यविशेषेण नानात्वम् । २ । २।९। कार्य क्रिया, क्रियाविशेषेणाविष्ठस्य वस्तुन आरम्भ-स्थिति-विनाशक्रिया दृष्ट्या एकस्यापि कालस्य नानात्वोपचारादारम्भकालादिव्यपदेशः।
१ इत्याह 0.।
३
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
