________________
द्वितीयाध्यायस्य प्रथममाह्निकम् ।
भेर्यादीनामेव निमित्तानां शब्दो गुण इति चेत्, न,
कारणगुणपूर्वः कार्ये गुणो दृष्टः, कार्यान्तराप्रादुर्भावाच शब्दः स्पर्शवतामगुणः | २ | १ । २४ ।
इह ये स्पर्शवतां विशेषगुणा एकैकेन्द्रियग्राह्यास्ते कारणगुणैः कार्ये निष्पाद्यन्ते । न च मेर्यवयवेषु रूपादय इव कश्विच्छन्दभागः समवेत उपलभ्यते । तस्मादकारण 5 गुणपूर्वत्रान मेर्यादेः स्पर्शवतो विशेषगुणः शब्दः । यश्व स्पर्शवतो विशेषगुणः स कार्ये यावत्कार्यमुपलभ्यमानो दृष्टः । न चैत्रं शब्दः, ततो न स्पर्शवद्विशेषगुणः । किश्च, स्पर्शवद्विशेषगुण आरब्धे कार्ये कारणगुणैरारभ्यते, न च यदा शब्देन शब्द आरभ्यतें तदा किञ्चित् कार्यमुत्पन्नं पश्यामः । तस्मात् कार्यान्तराप्रादुर्भावाच्च न शब्दः स्पर्शवतो विशेषगुणइति ।
परत्र समवायात् प्रत्यक्षत्वाच्च नात्मगुणो न मनोगुणः । २।१।२५ । परत्र बहिरित्यर्थः । ये खल्वात्मगुणास्ते सुखादय इवान्तःशरीरमुपलभ्यन्ते । न चैत्रं शब्दः, बहिर्बहुभिरुपलभ्यमानत्वात् । न चात्मगुणो बाह्येन्द्रियग्राह्यः अयं तु श्रोत्रप्रत्यक्षः, तस्मान्नात्मगुणः । अत एव बहिरुपलभ्यमानत्वाद् बाह्येन्द्रियप्रत्यक्षत्वाच्च न मनोगुणः । श्रोत्रप्रत्यक्षत्वाच्च न दिक्कालयोः ।
तस्माद् गुणः सन्
लिङ्गमाकाशस्य । २ । १ । २६ ।
तस्मादुपलभ्यमानः शब्द आकाशं गमयति ।
१५
तत्त्वं भावेन । २ । १ । २८ ।
यथा सल्लिङ्गाविशेषाद् विशेषलिङ्गाभावाच्चैको भाव एवं शब्दलिङ्गाविशेषाद् विशेष लिङ्गाभावाच्चैक माकाशम् |
॥ इति द्वितीयस्याद्यमाह्निकम् ॥
Jain Education International
१ कारणे गुणपूर्वः P. । कारणगुणपूर्वक: मि. उ. । २ कार्यो गुणो O. । कार्यगुणो PS. मि. उ. । ३ परत्र प्रत्यक्षत्वाच P । परत्राप्रत्यक्षत्वाच्च 0 । ४ द्रव्यनित्यत्वे 0.
द्रव्यत्वनित्यत्वे वायुना व्याख्याते | २ | १ । २७ ।
यथा अद्रव्यवत्त्वात् परमाणुभूतो वायुर्द्रव्यं नित्यश्च एवमाकाशं कारणद्रव्याभावाद् 20 द्रव्यं नित्यं च ।
For Private & Personal Use Only
म
10
15
25
www.jainelibrary.org
