________________
द्वितयिस्याध्यायस्य प्रथममाह्निकम् । एवं द्रव्यादीनां नानात्वे सिद्धे पृथिव्यादीनां द्रव्यलक्षणाविशेषादे कत्वे प्राप्ते लक्षण भेदेन वैधर्म्यमाह
___ रूपरसगन्धस्पर्शवती पृथिवी । २ । १ । १ । एतेऽस्या रूपरसगन्धस्पर्शा विशेषगुणाः, अन्ये तु सङ्ख्या-परिमाण-पृथक्त्व संयोग- 5 विभाग-परत्वाऽपरत्व-गुरुत्व-नैमित्तिकद्रवत्व-संस्काराः । रूपं शुक्लादि, रसो मधुरादिः, गन्धः सुरभिरसुरभिश्च, स्पर्शोऽस्या अनुष्णाशीतत्वे सति पाकजः, कार्य बाह्यमाध्यात्मिकं च ।
रूपरसस्पर्शवत्य आपो द्रवाः स्निग्धाश्च । २ । १ । २ । शुक्ल-मधुर-शीता एव रूप-रस-स्पर्शाः । द्रवा इति सांसिद्धिकं द्रवत्वम् । स्निग्धा 10 इति आसामेव स्नेहः । सङ्ख्या-परिमाण-पृथक्त्व संयोग-विभाग-परत्वा-ऽपरत्व-गुरुत्वसंस्काराश्च । कार्य पूर्ववत् ।
तेजो रूपस्पर्शवत् । २।१।३। रूपं भास्वरं शुक्लं च, स्पर्श उष्ण एव । सङ्ख्या-परिमाण-पृथक्स्व-संयोग-विभाग- ... परत्वा-ऽपरत्व नैमित्तिकद्रवत्व-संस्काराश्च । कार्य पूर्ववत् ।
___वायुः स्पर्शवान् । २ । १।४।। अनुष्णोशीतोऽपाकजः स्पर्शः। सङ्ख्या-परिमाण-पृथक्त्व-संयोग-विभाग-परवा ऽपरत्वगुरुत्व-संस्काराश्च । कार्य पूर्ववत् । भौमादिदेहा भूम्यादिलोकेषु ।
त आकाशे न विद्यन्ते । २ । १।५। ते परसगन्धस्पर्शा न सन्त्याकाशे । तस्य गुणाः शब्द-सङ्ख्या-परिमाण-पृथक्त्व- 20 संयोग-विभागाः।
सर्जितुमधूच्छिष्टानां पार्थिवानामग्निसंयोगाद् द्रवताऽद्भिः सामान्यम् । २ । १ । ६ । १ सांसिद्धिकद्रवत्वं 0.। २ शीतोऽस्य पाकजः 0.।
15
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
