________________
३६-३८ ]
सप्तविंशतितमः सर्गः
शरीरमात्रं मलमूत्रकुण्डं किमेकमेतद्धि
कलत्रतुण्डम् । यतिः स तिष्ठेदमुतो विरज्य घने वने ब्रह्मधनेऽनुरज्य ॥३६॥
शरीरमात्रमित्यादि - हि निश्चयेन एतत्कामिजन चूध्यमाणमेकं कलत्रतुण्डं वनितावदनमेव किं शरीरमात्रं निखिलशरीरं मलमूत्रयोः कुण्डं स्थानं वर्ततेऽतो स प्रसिद्धो यतिनिरमुतः स्त्रीशरीराद् विरज्य विरक्तो भूत्वा ब्रह्मव धनं तस्मिन् शुद्धात्मविलेऽनुज्यानुरक्तो भूत्वा धने निबिडे स्त्रीजनदुर्गमे बनेऽरण्ये तिष्ठेत् स्थितो भवति ॥ ३६ ॥ ॥ चित्तं कुवित्तेन तनोः समित्ते विकारभृद् वेशभृति विधत्ते । पटेन यद्वद् व्रणपत्पदादि रज्जादिना वेष्टयते खरादी ॥३७॥
१२३३
चित्तमित्यादि - हे राजन् ! जयकुमार ! ते चित्तं मनः कुवित् कोः पृथिव्या बुद्धिर्यस्य तदस्ति, तेन कारणेन ते तनोः समिद् देहस्य समागमो विकारभूतो नानाविधस्य वेशस्य भृति परिपूर्ति विधत्ते । यथा खरादी शस्त्रचिकित्सको वा काष्ठरजको वा व्रणवत्पदादि यत् तत्पटेन वस्त्र वेष्टनेन रङ्गादिना वेष्टयते तद्वदिति दृष्टान्तोऽलंकार ||३७||
विकारवज्यं वपुराविभाति महामुनेर्हेममिवाभिजाति । यज्जातुषं चेन्मणिकारवारै रज्ज्येत किं मौक्तिकमप्युदारैः ॥ ३८ ॥
विकारवर्ण्यमित्यादि - महामुनेर्वपुः शरीरं तद्विकारवज्यं कृत्रिमभावरहितं हेम्ना निर्मितं हैमं सौवर्णं वस्तु तदिवाभिजाति जाति सहजवृत्तिमभिव्याप्य तिष्ठतीत्यभिजाति अभिभाति शोभते । यज्जातुषं लाक्षाविघटितं चेदस्ति तन्मणिकारस्य वारः
अर्थ - परमार्थसे स्त्रीका एक यह मुख ही क्यों, शरीरमात्र मल और मूत्रका कुण्ड है, अत: मुनिराज इससे विरक्त हो आत्मधनमें अनुरक्त होकर सघन वन में निवास करते हैं ||३६||
अर्थ - हे राजन् जयकुमार ! तुम्हारा मन कुविद - पृथिवीका जानकार है, अतः तुम्हारे शरीरका समागम विविध वेषकी पूर्तिको उस तरह करता है, जिस तरह कि खरादी - शस्त्राघातकी चिकित्सा करनेवाला वैद्य घावसे सहित पैर आदिको वस्त्र से वेष्टित करता है अथवा लकड़ीका काम करनेवाला पुरुष जिस तरह व्रण - खोट युक्त लकड़ीको रङ्ग आदिसे वेष्टित करता है - छिपा देता है ||३७||
अर्थ - महामुनिका विकाररहित शरीर स्वर्णनिर्मित उच्चकोटिके आभूषणके समान सुशोभित होता है । जिस तरह जातुष- लाखसे निर्मित वस्तु मणिकार
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org