Page Text
________________
५५४
जयोदय-महाकाव्यम्
[ ९२-९३
जगो, नूतनजन्मदात्रीमिति, यद्वा परोऽपि भूपवर्ग इमामुमामिव पूजनीयामेव जगो न तु भोग्यामिति ॥ ९१ ॥
चारुर्विधोः कारुरुतामृतात्मा स्वारुक् सदा रूपनिधेरुतात्मा । पद्मोदरादात्ततनुः शुभाभ्यां विभ्राजते मार्दवसौष्ठवाभ्याम् ।। ९२ ।। चारुरित्यादि । उताथवाऽसौ चारुमनोहराऽमृतात्माऽमृतवदानन्ददामिनी विधोश्चन्द्रमसः कारुः क्रिया विभ्राजते । उताच स्वादकू स्वर्गीयरूपवती देवीव सदा भवति, यासौ रूपनिधेः सौन्दर्यसिन्धोरात्मा, शुभाभ्यां मार्दवसौष्ठवाभ्यां कोमलता सुन्दरताभ्यां वशात् पद्मोदरात्पद्ममध्यावात्ततनुलंब्धशरीरा सम्भवति ॥ ९२ ॥
शशिनस्त्वास्ये रदेषु भानां कचनिचयेऽपि च तमसो भानाम् । समुदितभावं गता शर्वरीयं समस्ति मदनैकमञ्जरी ।। ९३ ।।
शशिनइत्यादि । इयं तरुणी सुलोचना शर्वरीरूपा वर्तत इति शेषः । तदेवोपपादयतिइयमास्ये मुखे शशिनश्चन्द्रमसः, रदेषु दन्तेषु भानां नक्षत्राणाम्, अपि च करनिचये केशसमूहे, तमसोऽन्धकारस्य भानां शोभानां समुदिताभावं समवायरूपतामातास्ति । किञ्चेयं मदनस्य कामस्यैका मञ्जरी पुष्पकलिका, वाणरूपा वा वर्तत इति शेषः ॥ ९३ ॥ साम्प्रत मम तु कामदारताङ्गीयमप्यततु कामदारताम् । प्राप्य यामपि तु तामसारतां संसृतिस्त्यजति तामसारताम् ||९४ ||
पूर्वक निक्षिप्त दूर्वा युक्त है, राजगण - अनेक वर्गों में स्थित राजा-महाराजाओंअपूर्व अर्थात् अभूतपूर्व सौन्दर्यमय कहा है ॥ ९१ ॥
•
अन्वय उत (असौ ) विधो: अमृतात्मा चारुः कारुः उत सदा स्वारुक् रूपनिधेः आत्मा शुभाभ्यां मार्दव सौष्ठवाभ्यां पद्मोदरात् आत्ततनुः विभ्राजते ।
अर्थ : अथवा यह सुलोचना चन्द्रमाकी, अमृतको भाँति आनन्द प्रदान करनेवाली मनोहारिणी शिल्पक्रिया है; अथवा सदा दिव्यरूपवाली देवी है, या सौन्दर्यरूपी समुद्रकी आत्मा है, जो शुभ सूचक कोमलता तथा सुन्दरता के कारण ऐसी प्रतीत हो रही है मानों इसने कमलके उदरसे अपना शरीर प्राप्त किया हो ॥ ९२ ॥
अन्वय : आस्ये शशिनः रदेषु भानाम् अपि च कचनिचये तमसः भानां समुदितभावं गता इयं शर्वरी समस्ति (किंवा ) मदनैकमञ्जरी ( वर्तते ) ।
अर्थ : मुखमें चन्द्रमाकी, दाँतोंमें नक्षत्रोंकी और केशपाशमें अन्धकारकी इस तरह इन तीनोंकी सम्मिलित शोभाको पाकर यह सुलोचना साक्षात् रात्रि है, या फिर कामदेवकी पुष्प - कलिका है ॥ ९३॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |