Page Text
________________
९०-९१] एकादशः सर्गः
५५३ दीनां स्फुरणे शाखाप्रभागः शोणवर्णस्तवाचा। स्मितेन मन्वहास्येन पुष्पिता सद्य एवाभ्यां स्तनाभ्यां फलिता फलवती च समस्ति ॥ ८९ ॥ कणीचिमेनां कुसुमेषुमान्यां समन्ततः कौतुकधृक् सुमान्याम् । नखाच्छिखान्तं सुमनोभिरेतु चक्रेतिशस्ते स्तनकुड्मले तु ॥ ९० ।।
कणीचिमित्यादि । यः कोऽपि कौतुकधग विनोदवान् कुसुमप्रेमी च जनः स एनां स्त्रियं नखाच्छिखान्तं समन्ततः सुमनोऽभिमनस्विजनैःवैश्च सुमान्यां माननीयां, तथा सुमनोभिः पुष्पै. सुमान्यां समथितां, तत एव पुनः सुमेषुणा पुष्पवाणेन कामेनापि मान्यां कणीचि पुष्पलतारूपां शकटीमेतु पश्यतु, स्तनकुड्मले तु पुनरतिशस्ते चक्रे भवत् इति विक् ॥ ९॥
कायादितो याऽप्युचिताशिवाय समस्ति मे कौ च नरोत्तमाय । जगुः स्वयं राजगणस्त्वपूर्वामिमां लसन्मङ्गलमञ्जु दूर्वाम् ॥ ९१ ॥
कापनि । या कायाक्तिः कायः शरीरमाविर्येषां वचनमानसावीना तानि कायादोनि तेभ्य इति ततो मे नरोत्तमाय, को पृथिव्यां शिवाय कुशलायोचिता समस्ति । याममां स्वयं लसन्ति मङ्गलस्य मञ्जवो दूर्वा मङ्गलोक्तिपूर्वकनिक्षिप्ता दूर्वा यस्यास्तामिमामपूर्वामपूर्वसजातामतिमनोहरा जगुः। अथवा, यावित एव कायब ह्मणे, का नाम पञ्चमी विभक्ती रूपा माया तथा शिवाय रुद्रायोचिता। उकारेण चिता सहिता उमा नाम, या च नरोत्तमाय विष्णवे को, सम्बुद्धयेकवचने मे, इत्येवं संगविता, तामिमां राजगणश्चन्द्रकुटुम्बस्तु, अकारोऽस्ति पूर्वस्मिन् यस्यास्तामिमा माङ्गलिकदूर्वाप्रयोक्त्री स्वयं से युक्त यह ( सुलोचना ) बाल्य अवस्थासे मुक्त ( नबालता ) अभिनवलता है, जो इन दोनों स्तनोंसे शीघ्र ही फल-युक्त हो गयी है !! ८९ ।।
अन्वय : कौतुकधृक् नखात् शिखान्तं (यावत्) सुमनोभिः सुमान्यां कुसुमेषमान्याम् एनां कणीचि समन्ततः एतु (यत्र) तु स्तनकुड्मले अतिशस्ते चक्रे (स्तः) ।
अर्थ : जिसे कौतूहल (फूलोंसे प्रेम ) हो, वह नखसे शिखा-चोटी तक, मनस्वी पुरुषों एवं देवों ( फूलों ) के द्वारा मान्य और इसीलिए कामदेवके द्वारा माननीय इस पुष्पलता ( सुलोचना ) रूपगाड़ीको सभी ओरसे देखे-समझे ( एतु ), जिसमें स्तनकुड्मलोंके अत्यन्त सुन्दर पहिये लगे हुए हैं ।। ९० ॥
अन्वय : या कायादितः मे नरोत्तमाय अपि च को शिवाय उचिता याम् इमां स्वयं लसन्मङ्गलमजुदूर्वां राजगणः तु अपूर्वा जगुः ।
अर्थ : जो सुलोचना शरीर आदिकी दृष्टिसे मुझ श्रेष्ठ पुरुषके लिए और भूतल पर कल्याणके लिए योग्य है-इस तरह इसे, जो स्वयं ही मङ्गलोच्चारण
Jain Education Intes vonal
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |