Page Text
________________
३१-३३ ]
एकादशः सर्गः
सुदक्षिणावर्तकनाभिकूपपदाद्वदाम्युत्तमकुण्डरूपम् ।
स्मरस्य सन्तर्पणभृत्तदीयधूमोच्द्धितिर्लोमततिः सतीयम् ।। ३१ ।।
५२३
सुदक्षिणेत्यादि । शोभनो दक्षिणतयावर्तो यस्मिन् यद्वा शोभनां दक्षिणां वर्तयतीति सुदक्षिणावर्तको यजनपूजनसम्पत्करस्तस्य नाभिकूपस्य पदाच्छलात् स्मरस्य कामदेवस्य सन्तर्पणभृत् प्रसादनकरमुतमकुण्डस्य रूपमस्ति तथेयं सती लोमततिलोम्नां राशिच तत्सम्बन्धिनस्तवीयस्य धूमस्योच्छ्रतिः समुद्गतिरेवास्तीति शेषः । उत्प्रक्षालङ्कारः ॥ ३१ ॥ लोमोत्थितिः सौष्ठववैजयन्त्यां सुमेषु साम्राज्यपदं लिखन्त्याः । तारुण्यलक्ष्म्या गलिताथ नाभिगोलान्मषेः सन्ततिरेव भामिः ॥ ३२ ॥
1
लोमोत्थितिरिति । येयं लोमोस्थितिर्लोमावलिः सा सौष्ठवस्य सौन्दर्यस्य वैजयन्त्यां पताकायां सुमेषोः कामदेवस्य साम्राज्यपदं सर्वविजयित्वप्रतिपादकलेखं लिखन्त्यास्तारण्य - लक्ष्म्या नाभिगोला तुण्डी नाम मषीपात्राद् गलिता निर्गता मषेः सन्ततिरेव भाभिः स्वकी - याभिः प्रभाभिः सम्भवतीति यावत् । उत्प्रेक्षालङ्कारः ॥३२॥
पयोधरोऽभ्युन्नमतीह वृष्टिः रसस्य भूयादिति लोमसृष्टिः । पिपीलिकालीक्रमकृत्प्रशस्तिर्विनिर्गता नाभिबिलात्समस्ति ।। ३३ ॥
अन्वय : सुदक्षिणावर्त कनाभिकूपपदात् स्मरस्य सन्तर्पणभृत् उत्तमकुण्डरूपं वदामि यदीयधूमच्छ्रिति इयं सती लोमततिः (अस्ति ) |
अर्थ : मनोहर, दक्षिणावर्तक चिह्नसे युक्त नाभिकूपके बहाने कामदेवका प्रन्तर्पक यह उत्तम प्रशस्त कुण्ड है - ऐसा मैं कहता हूँ । जिस प्रशस्त अग्निका धूम ( सुलोचनाकी वाभिसे ऊपरकी ओर विद्यमान) सुन्दर रोमराजीके रूपमें दृष्टिगोचर हो रहा है ॥ ३१ ॥
अन्वय : अथ लोमोत्थितिः सौष्ठववैजयन्त्यां सुमेषु साम्राज्यपथं लिखन्त्याः तारुण्यलक्ष्म्याः नाभिगोलात् गलिता मषेः सन्ततिः एव भाभिः ( सम्भवति ) ।
अर्थ : और ऊपर की ओर गेयी, सुलोचनाकी रोमावलि ऐसी जान पड़ती है मानों सोन्दर्यकी पताका (सुलोचना) पर कामदेवकी विजय प्रशस्तिलिखी हुई तारुण्यलक्ष्मी (की अनवधानतासे सुलोचनाके शरीर में स्थित ) नाभिरूपी गोल दावातसे गिरी हुई सूक्ष्म धारा हो, जैसा कि उसके काले रंगसे प्रतीत हो रहा है और सम्भव भी है ।। ३२ ।।
Jain Education International
अन्वय : इह पयोधरः अभ्युन्तमति इति रसस्य वृष्टिः भूयात् नाभिविलात् निर्गता क्रमकत्प्रशस्तिः पिपीलिकाली लोमसृष्टिः ( सम्भूता ) ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |