Page Text
________________
८-९] एकादशः सर्गः
५११ स्खलन्ती, जरुरेव हेमस्तम्भो जघनस्वर्णस्तम्भस्तं स्वकरेण किरणेनैव करेण हस्तेन धृत्वा तु पुनः खलु स्थिरा निश्चला बभूव । रूपकश्लेषयोः संसृष्टिः ॥ ७॥ भृङ्गीवदग्धस्तिपुराधिपस्यावगाह्य सद्गात्रलतां च तस्याः । प्रसन्नयोः पादसरोजयोः सा गत्वा स्थिराभूदधुना सुतोषा ॥ ८॥
भृङ्गोवेति । हस्तिपुराधिपस्य जयकुमारस्य दृग्दृष्टिभुङ्गीव भ्रमरीब तस्याः सुलोचनाया गात्रस्य शरीरस्य लता, यद्वा गात्रमेव लता तामवगाह्य तस्याः प्रसन्नयोः सुन्दरयोः, पावावेव सरोजे तयोर्गत्वा शोभतस्तोषः सुखभावो यस्याः सा तथाभूत्वाऽधुना स्थिराऽभूत् । रूपकालङ्कार। ॥ ८॥ समागतां वामपरम्परायाः पीत्वा स्रुति कोमलरूपकायाम् । तरङ्गभङ्गीतरलाभिनेतुर्जगाम जन्माथ च मानसे तु ॥ ९॥
समागतायामिति । वामा मनोहरा परम्परा यस्याः सा वामपरम्परा, यद्वा, वामस्य कामपेवस्य परम्परा यस्यां सा तस्याः कोमलं स्निग्धं च तद्रूपं तदेव कायो यस्यास्तां स्त्र ति सन्तति, यद्वा, कोमलं रूपं यस्यैवम्भूतः कायो यस्यास्तांति समागतां पीत्वाऽऽस्वाद्य दृष्ट्वा नेतु यकस्य जयस्य मानसे हृदये तरला चपला, तरङ्गाणां विचाराणां भङ्गो च्छटा जन्म जगाम । किञ्च, वामस्य मेघस्य परम्पराया आगतां कोमलरूपो जलरूप एव कामो यस्या एवम्भूतां मुर्ति प्रवाहरूपां पीत्वा संगृह्य मानसे नाम सरोवरे तरङ्गाणां भङ्गी जन्म जगामेति । तरला मनोहरा सा तरङ्गभङ्गी। अथ चेति प्रकरणारम्भ। तु निश्चये, प्रशंसायां वा । श्लेषालङ्कारः॥९॥ गिरती-सी प्रतीत हुई, फलतः अपने कर (किरणरूपी हाथ) से सुलोचनाके जघनस्वरूप स्वर्णस्तम्भको पकड़ कर स्थिर हो गयी ॥ ७॥ __ अन्वय : हस्तिपुराधिपस्य सा दृक् भृङ्गी इव तस्याः सद्गात्रलताम् अवगाह्य प्रसनयोः पादसरोजयोः गत्वा च सुतोषा अधुना स्थिरा अभूत् ।
अर्थ : हस्तिनापुरके राजा जयकुमारकी वह दृष्टि भँवरीकी भाँति उस सुलोचनाको सुन्दर कायारूपी लतामें अवगाहन कर और उसके प्रसन्न (विकसित) चरण-कमलोंमें जाकर सन्तुष्ट होती हुई तत्काल उन्हींमें स्थिर (लीन) हो मयी ॥ ८॥
अन्वय : अथ च वामपरम्परायाः समागतां कोमलरूपकायां स तिं पीत्वा अभिनेतुः मानसे तु तरला तरङ्गभङ्गी जन्म जगाम ।
अर्थ : मनोहर परम्परावाली सुलोचनाकी सामने आयी रुचिर कायास्वरूप स्रुति (धारा) को पीकर (प्रेमपूर्वक देखकर) जयकुमारके मनमें नाना प्रकारके
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |