________________
११९] एकादशः सर्गः
५०७ कमलामुखीमयमात्मरश्मिभिः श्रीपरिफुल्लदेहां,
रसति स्मेयमिमं खलु रमणीधामनिधिं स्वाधारम् । ग्रहणग्रहणस्यादौ परमो भविनोरभिविश्रम्भं
भवतु कवीश्वरलोकाग्रहतो हावपरश्चारम्भः ॥ ११९ ॥ कमलेति । अयं जयकुमार आत्मनः स्वस्य 'रश्मिभिरक्षिकिरणः श्रिया लक्षम्या परिफुल्लहेहां सम्पुष्प्यत्कायां समलङ्कृतशरीरामित्यर्थः, कमलं पदमं तद्वन्मुखं वदनं यस्याः सा, तां सुलोचना, खलु निश्चयेन रसति स्म प्रीत्या पश्यति स्म । इयं रमणी सुलोचना धाम्नां तेजसां निधिमतितेजस्विनमिति यावत्, स्वाधारं स्वप्राणाधारम, इम जयं रसति स्म प्रेम्णावलोकयति स्म । भविनो भविष्यतो ग्रहण-ग्रहणस्य पाणिग्रहस्य, आदौ प्रारम्भे, अभिविश्रम्भं विश्वासपूर्वकं ( जायमानः ) हावपरः सविलासः, आरम्भः प्रारम्भः कवीश्वराणां कवीन्द्राणां लोकस्य वृन्दस्याऽऽग्रहतो वर्णनाग्रहवशात् परमः श्रेष्ठो भवतु ॥ ११९ ॥ श्रीमान् श्रेष्ठिचतुर्भुजः स सुषुवे भूरामलोपाह्वयं,
वाणीभूषणमस्त्रियं घृतवरी देवी च यं धीचयम् । तस्योक्तिः प्रतिपर्वसद्रसमयीयं चक्षुयष्टिर्यथा
मुं सम्व्येति मनोहरं च दशमं सर्गोत्तमं संकथा ।।१२०॥
अन्वय : अयम् आत्मरश्मिभिः श्रीपरिफुल्ल देहाम् कमलमुखीम् रसतिस्म खलु । इयम् रमणी धामनिधिम् स्वाधारम् इमम् (रसतिस्म ग्रहण ग्रहणस्य आदीभविन अभिविश्रम्भम् कवीश्वरलोकाग्रहतः परमः हावपरः आरम्भः भवतु ।
अर्थ : जयकुमारने अपनी आँखोंसे, अलङ्कारोंसे सुशोभित कमलमुखी सुलोचनाको देखा, और सुलोचनाने अत्यन्त तेजस्वी एवं अपने जीवनके आधारभूत जयकुमारको देखा । निकट भविष्यमें होनेवाले पाणिग्रहण संस्कारके प्रारम्भमें उसका हाव-भाव भरा जो उपक्रम हो, वह उत्तम कवियोंकी आग्रहगर्भा लेखनीसे प्रसूत होकर चारुतर-अधिक सुन्दर बने ॥ ११९ ॥
इति श्रीवाणीभूषण-महाकवि-ब्रह्मचारि-भूरामलशास्त्रि-रचिते जयोदयापरनामसुलोचनास्वयम्बरमहाकाव्ये
दशमः सर्गः समाप्तः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
