Page Text
________________
जयोदय- महाकाव्यम्
[ ६८-६९
असमाप्तेति । हर्म्याणामावलिः पङ्क्तिः, पटहस्य यः प्रतिनादः प्रतिध्वनिस्तस्य संवशा तदधीना सम्भवन्ती न समाप्तानि विभूषणानि यत्र तद्यथा स्यात्तथा, अतएव च स्वलन्ति सम्पतन्त्यम्बराणि यत्र तद्यथा स्यात्तथा, अधिभित्ति भित्तिमधिकृत्य यतीर्गच्छन्तीः सतीरुज्जहास हसितवती । उत्प्रेक्षा ध्वन्यते ॥ ६७ ॥
अभिवाञ्छितमग्रतो रयादभिवीक्ष्याशय सूचनाशया ।
निदधावधरेऽथ तर्जनीं वररूपस्मयिनीव सा जनी ॥ ६८ ॥ अभिवाञ्छितमिति । अग्रतोऽभिवाञ्छितं प्रियजनं रयाद्वेगादेवाभिवीक्ष्य, अथ पुनर्वरस्य रूपं सौन्दयं तेन तदवलोकनेनेत्यर्थः । स्मयिनी विस्मयमाना सा जनी स्त्री आशयस्य, अधरपानरूपाभिप्रायस्य या सूचना तस्या आशया वाञ्छयाऽधरे स्वकीयेऽधरोष्ठे तर्जनीमङ्गुलि निदधौ न्यधात् ॥ ६८ ॥
गुणगौरसुवर्णसूत्रकं कलयन्ती करतो नरं तकम् ।
४८६
नयनान्तशरेण सा पृषत्परकोदण्डधराऽपराऽस्पृशत् ।। ६९ ।।
गुणगौरेति । अपरा काचित्स्त्री करतः स्वकीयेन पाणिना गुणगौरं पवित्रं यत्सुवर्णस्य सूत्रकं काञ्चीतिनामकं कटिभूषणं कलयन्ती दधती सती पृषति बाणे परं परायणं कोदण्डं धनुर्धरन्तीति स्त्री पृषत्वरकोदण्डधरा भूत्वेव खलु सा नयनान्तशरेण कटाक्षबाणेनास्पृशत् । तमेव तकमभिवाञ्छितं नरं तावत्, धनुर्ज्यास्थानीयाऽत्र काची जाता ॥ ६९ ॥
.
अन्वय : सा हर्म्यावलिः पटहप्रतिनादसंवशा असमाप्तविभूषणम् ( अतएव ) स्खलदम्बरम् अधिभित्ति यतीः सतीः उज्जहास ।
अर्थ : प्रासादोंकी वह पंक्ति नगाड़ोंकी प्रतिध्वनिके वश हो, अधूरे ही आभूषणको धारण कर वस्त्रोंके गिर जानेसे नग्नवत् प्रतीत होनेवाली तथा विभक्तिका आश्रय कर जानेवाली स्त्रियों की मानों हँसो उड़ा रही थी ॥ ६७ ॥
अन्वय : अग्रतः अभिवाञ्छितम् रयात् अभिवीक्ष्य अथ वररूपस्मयिनीव सा जनी आशयसूचनाशया अधरे तर्जनीम् निदधौ ।
अर्थ : आगे आये हुए प्रियजनको सहसा देखकर फिर मानो वररूपसे आश्चर्य चकित हुई-सी किसी स्त्रीने हार्दिक इच्छा सूचित करनेकी आशासे अधरोष्ठ पर तर्जनी अंगुलि रख दी ॥ ६८ ॥
अन्वय : परा करतः गुणगौरसुवर्णसूत्रकम् कलयन्ती पृषत्परकोदण्डधरा सा नयनान्तशरेण तकम् नरम् अस्पृशत् ।
अर्थ : किसी दूसरी स्त्रीने गुणोंसे गौरवर्ण वाली स्वर्णिमकाञ्ची ( करधनी ) धारण कर, धनुष पर बाण रखनेवाली-सी होकर मानो नेत्रके कोण रूपी बाणसे उस प्रियजनका स्पर्श किया ॥ ६९ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |