Page Text
________________
जयोदय-महाकाव्यम्
[६-८ जयमाह स दूतवाग् गुरुमम बालां कुलमप्यलङ्कुरु । स च पल्लवतान्मनोरथाङ्करकस्त्वच्चरणोदकैस्तथा ॥६॥ __ जयमिति । दूत एव वाग् यस्य स दूतवाग - सोऽकम्पनो दूतद्वारा जयं जयकुमारमाह-हे जय स्वं मम बालामात्मजां कुलञ्च अलङ्कर विभूषय । तथा त्वच्चरणोदकैः पदवारिभिर्मम मनोरथः अङ्कर इवेति मनोरथाङ्करकः पल्लध इव आचरतु पल्लवताव् वृद्धि यात्वित्यर्थः ॥ ६॥ स निशम्य च तत्प्रतिध्वनि मृदु दूताननगह्वराद् गुणी । प्रजिघाय तमादराद् वदन् समये दास्यमये गुरोरदः ॥७॥ __ स निशम्येति । गुणी गुणवान् स जयो दूतस्य आननमेव गह्वरं तस्माद् दूतमुखकुहरान्मृदु मनोहरं तत्प्रतिध्वनि निशम्य श्रुत्वा, अहं समये गुरोर्भवतो दास्यं सेवकभावमये प्राप्नोमीत्यदो वदन् तं घरमादरात् प्रजिघाय प्रेषयत् ॥ ७॥ श्रुतदूतवचाः स चाप्यतः प्रभुरत्रागमयाम्बभूव तम् । श्रुतकुक्कुटवाक् प्रगेतरां शकटाङ्गस्तरणिं यथादरात् ॥ ८॥
श्रुतेति । यथाऽत्र लोके, अतिशयेन प्रगे इति प्रगेतरामुषःकाले: श्रुता कुक्कुटस्य ताम्रचूडस्य वाग् येन स शकटाङ्गश्चक्रवाकस्तरणि सूर्य प्रतीक्षत इति शेषः, तथा श्रुतं दूतस्य वचो येन स प्रभुरपि आवरात् तमागमयाम्बभूव प्रतीक्षाञ्चक्र ॥ ८॥
अन्वय : दूतवाक् गुरुः सः जयम् आह-मम बालां कुलम् अपि अलङ्करु । तथा त्वच्चरणोदकैः सः च मनोरथाङ्कुरकः पल्लवतात् । ____ अर्थ : महाराज अकम्पनने दूतों द्वारा जयकुमारको सन्देश भिजवाया कि आप मेरी पुत्री और कुलको भी सुशोभित करें तथा आपके चरणोदकसे मेरा मनोरथाङ्कुर पल्लवित हो ॥ ६॥ ___ अन्वय : गुणी सः दूताननगह्वरात् मृदु तत्प्रतिध्वनि च निशम्य ( अहम् ) समये गुरोः दास्यम् अये, अदः आदरात् वदन् तं प्रजिघाय ।। ___अर्थ : गुणवान् जयकुमारने दूतके मुखकहरसे उनकी प्रतिध्वनि सुनकर "मैं यथासमय आप गुरुकी सेवा में पहुँचता हूँ" ऐसा आदरपूर्वक कहते हुए दूतको लौटा दिया ॥ ७ ॥
अन्वय : यथा अत्र प्रगेतरां श्रुतकुक्कुटवाक् शकटाङ्ग; आदरात् तरणिम् ( आगमयति , तथा) श्रुतदूतवचाः सः प्रभुः अपि तम् ( आदरात् ) आगमयाम्बभूव ।
अर्थ : जैसे संसारमें प्रायः मुर्गेकी बांग सुनकर चक्रवाक पक्षी सूर्यको प्रतीक्षा करने लगता है, वैसे ही दूतके वचनको सुन महाराज अकम्पन सादर जयकुमारकी प्रतीक्षा करने लगे। ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |