________________
४४२ जयोदय-महाकाव्यम्
[ ४८-५० विघटनं नहि संघटनं च नः प्रतिनिभालयतां सकलो जनः । भवतु संस्मृतयेऽप्यसको दिवा स्म जयदेवगिरेति निरेति वा ॥ ४८ ॥
विघटनमिति । सकलो जनः समस्तलोको नोऽस्माकं सङ्घटनं सम्मेलनं निभालयता पश्यतु, विघटनं विरोधं न पश्यतु । असको स दिवा दिवसः संस्मृतये स्मरणाय भवतु, इति जयदेवगिरा जयकुमारवाण्या निरेति स्म निर्गच्छति स्म ॥४८॥ अवसरोचितमित्यनुवादिना करिपुरप्रभुणा मृदुनादिना।। निशमतीत्य विकासिनि भृङ्गवद् रविहृदब्ज इहापि नवं पदम् ॥ ४९॥ ____अवसरेति । इति उपर्युक्तप्रकारेण अवसरोचितं समयाकूलमनुवादिना मृदुनाविना कोमलभाषिणा जयकुमारेण भृङ्गण तुल्यं भृङ्गवत् निशं रात्रिमतीत्य अतिक्रम्य विकासिनि विकसिते रवो हदेव अब्जं तस्मिन् मानसकमले नवं नूतनं पदं स्थानमपि प्राप्तम् । उपमालङ्कारः ॥ ४९ ॥ हृदनयोरथ पारदसारदं सुजनयो? तमैक्यमुपासदत् । मिलनमर्हति कर्हि न तत्पुनः स्फुटितकुम्भवदन घिगस्तु नः ॥ ५० ॥
हृविति । अथ अनयोः सुजनयोर्हद् हृदयं पारवस्य सूतस्य सारं बलं ददाति सत्पारदसारवं पारवानुकरणकारि तद् व्रतं शीघ्रमेवैक्यं भेदाभावमुपासवत् प्राप्तवान् । यया
अन्वय : सकल: जनः नः संघटनं च प्रतिनिभालयताम्, च विघटनं नहि । वा असको दिवा अपि संस्मृतये भवतु, इति जयदेवगिरा निरेति स्म ।
अर्थ : सभी लोग हमारे संघटनको देखें और विघटन या विरोधको न देखें । अथवा आजका यह दिन भी स्मरणीय बन जाय । इस प्रकार जयकुमारने अर्ककीतिसे कहा ॥ ४८ ।।
अन्वय : इति अवसरोचितम् अनुवादिना मृदुनादिना करिपुरप्रभुणा इह निशम् अतीत्य विकाशिनि रविहृदब्जे भृङ्गवत् नवं पदम् आपि ।
अर्थ : इस प्रकार अवसरोचित बात कहनेवाले, मधुरभाषी करिपुरके राजा जयकुमारने रात बिताकर विकाशको प्राप्त अर्ककीतिके हृदयरूप कमलमें भौंरेके समान नवीन स्थान प्राप्त कर लिया ॥ ४९ ॥
अन्वय : अथ अनयोः सुजनयोः पारदसारदं हृत् द्रुतम् ऐक्यम् उपासदत् । अत्र पुनः (यत्) स्फुटितकुम्भवत् कर्हि मिलनम् न अर्हति, नः तत् धिग् अस्तु ।
अर्थ : इस प्रकार पारेके सार-स्वभाववाले इन दोनों सज्जनोंके हृदय
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
