SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 462
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४०-४२ ] नवमः सर्गः जयमहीपतुजोर्विलसत्त्रपः सपदि वाच्यविपश्चिदसौ नृपः । कलितवानितरेतरमेकतां मृदुगिरो ह्यपरा न समाता ॥ ४० ॥ जयेति । असौ वाच्ये वक्तव्येऽर्थे विपश्चिद् विद्वान्, कदा कस्मे कीदृग् वक्तव्यमित्यभिज्ञो नृपोऽकम्पनः, विलसन्ती त्रपा यस्य लज्जावान् सन् सपदि जयश्च महीपतुग् अर्ककीर्तिश्च तयो इतरेतरं परस्परमेकतां मैत्रीं कलितवान् व्यधत्त । हि यस्मान्मृदुगिरो मधुरवाण्या अपरा समार्द्रता स्निग्धता कापि न विद्यते । अर्थान्तरन्यासः ॥ ४० ॥ त्वदपरो जलबिन्दुरहं जनो जलनिधे मिलनाय पुनर्मनः । यद्गमं भवतो भुवि भिन्नतां तदुपयामि सदैव हि खिन्नताम् ॥ ४१ ॥ त्वदपरेति । अन्योक्तिमाश्रित्य जयोऽर्ककीर्ति प्रतिवदति--हे, जलनिधे अहं त्वदपरो जलबिन्दुरस्मि तवैव जनः । अतो मिलनाय पुनर्मनोऽस्ति । भुवि यवहं भवतो भिन्नतामगमं गतोऽस्मि, तत्तस्मात्कारणात् सदैव खिलतामुपयामि समनुभवामि । होति निश्चये ॥ ४१ ॥ तव ममापि समस्ति समानता त्वमुदधिर्मयि बिन्दुकताऽऽगता । पुनरपीह सदा सदृशा दशा भवति शक्तिरहो ममि किं न सा ॥ ४२ ॥ 1 तवेति । तव अर्ककीर्ते: मम जयकुमारस्य च समानताऽस्ति यत् त्वमुदधिः समुद्रोऽसि, अन्वय : सपदि विलसत्त्रपः वाच्यविपश्चित् असौ नृपः जय - महीपतुजो: इतरेतरम् एकतां कलितवान् । हि मृदुगिर : अपरा समार्द्रता न । अर्थ : इस प्रकार बोलनेमें चतुर और बुरी बातसे लज्जित महाराज अकंपनने जयकुमार और अर्ककीर्ति में इस तरह मेल करा दिया । ठीक ही है, मीठी बातके समान मेल करानेवाली कोई दूसरी वस्तु नहीं है ।। ४० ।। ४३९ अन्वय : जलनिधे अहं जलबिन्दु:, त्वदपरः जनः मिलनाय पुनः मनः (अस्ति ) । भुवि यत् भवतः भिन्नताम् अगमं तत् सदैव खिन्नताम् उपयामि हि । अर्थ : समुद्र और बिंदुकी अन्योक्ति द्वारा जयकुमार अर्ककीर्तिसे कहता है कि हे जलनिधे ! आप समुद्रके समान और मैं उसकी मात्र एक बूँद हूँ । जो कि तेरा ही अंगभूत जन है, किसी कारण भूमण्डलपर तुमसे जो अलग हो गया, निश्चय ही इसका मुझे अत्यन्त खेद है । अतः फिर आपसे मिलना चाह रहा हूँ, यह भाव है ॥ ४१ ॥ अन्वय : त्वम् उदधिः, मयि बिन्दुकता आगता । इह पुनः अपि तव मम अपि समानता समस्ति । ( यतः ) सदा सदृशा दशा भवति । अहो मयि किं न सा शक्तिः । अर्थ : भेद है तो केवल इतना ही कि आप समुद्र हैं और मैं हूँ बूँद । फिर Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002756
Book TitleJayodaya Mahakavya Purvardha
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBhuramal Shastri
PublisherDigambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj
Publication Year1994
Total Pages690
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy