Page Text
________________
१८-२१]
अष्टमः सर्गः
३८९
उत्क्षिप्य वेगेन तु तं जघन्यद्विपं रदाभ्यामपि दन्तुरोऽन्यः । शृङ्गाग्रलग्नाम्बुधरस्य शोभां गिरेदधानः खलु तेन सोऽभात् ॥ १८ ॥
उत्क्षिप्येति । तु पुनरन्यो वन्तुरो बन्ती तं पूर्वोक्तं जघन्यद्विपमपि रदाभ्यां स्वदन्ताभ्यां वेगेन उत्क्षिप्योत्थाप्य तेन स शृङ्गाने लग्नोऽम्बुधरो मेघो यस्य स तस्य गिरेः पर्वतस्य शोभा वधानोऽभात् रराज । उपमालङ्कारः। खलु वाक्यालङ्कारे ॥१८॥ शिलीमुखश्यामगुणैरगण्यैः शिलीमुखैर्विद्धतमोऽग्रगण्यैः । व्यलोकि लोकैः समरे स धन्यः प्रहृष्टरोमेव मतङ्गजोऽन्यः ॥ १९ ॥
शिलीमुखेति । अन्यो मतङ्गजो हस्ती तस्मिन् समरे शिलीमुखानां भ्रमराणां श्यामो गुण इव गुणो येषां तैः शिलीमुखेर्बाण अगण्यविद्धतमस्तत्र अग्रगण्योंकैः मुख्यजनैः प्रहृष्टानि रोमाणि यस्य स इव धन्यो व्यलोकि दृष्टः ॥ १९ ॥ इतोऽयमर्कः स च सौम्य एष शुक्रः समन्ताद् ध्वजवस्त्रलेशः । रक्तः स्म को जायत आयतस्तु गुरुर्भटानां विरवः समस्तु ॥ २० ॥ केतुः कबन्धोच्चलनैकहेतुस्तमो मृतानां मुखमण्डले तु । सोमो वरासिप्रसरः स ताभिः शनैश्चरोऽभूत्कटको घटाभिः ॥ २१ ॥ किसी एक प्यादेका एक पैर अपने पैरके नीचे दबाकर दूसरा पैर टूंडमें पकड़ लकड़ीकी तरह चीर दिया ।। १७ ॥ ___अन्वय : अन्यः दन्तुरः अपि तं तु जघन्यं द्विपं रदाभ्यां वेगेन उत्क्षिप्य शृङ्गानलग्नाम्बुधरस्य गिरेः शोभां दधानः अभात् खलु । . अर्थ : दूसरे किसी हाथीने अपने बहुत लम्बे दाँतों द्वारा उस जघन्य हाथीको वेगके साथ उठा दाँतोंके बीच पकड़ लिया । मानो वह ऐसा मालूम पड़ रहा था कि किसी पर्वतके शिखरपर मेघ ही आकर बैठा हो ॥ १८ ॥ . अन्वय : अन्यः मतङ्गजः समरे शिलीमुखश्यामगुणः शिलीमुखैः अगण्यैः विद्धतमः अग्रगण्यः लोकैः प्रहृष्टरोमा सः इव धन्यः व्यलोकि ।
अर्थ : तीसरा कोई हाथी उस युद्धमें भौंरोंके समान काले-काले असंख्य बाणोंसे बिंध गया था। किन्तु प्रमुख लोगोंने उसे प्रसन्नतावश रोमांचित किसी धन्य व्यक्ति-सा देखा ॥ १९ ॥
अन्वयः तत्र इतः अयम् अर्कः, सः च सौम्यः, समन्ताद् ध्वजवस्त्रलेशः एषः शुक्रः, पुनः ( सः ) को आयतः रक्तः जायते स्म, भटानां विरवः गुरुः समस्तु । तथा कबन्धो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |