________________
२६७
१०४-१०५ ]
पञ्चमः सर्गः मुदश्रुसन्तानयुगस्तु कश्चित्वया यदैवाङ्ग समस्ति नश्चित् । परेवपि स्पष्टमुदश्रुवाही सभा भवत्या न किमादरारं ॥ १०४ ॥
मुदाध्विति । यच्च स्वयोक्तमेकेन सम्बद्धमुद् इत्यावि, तत्र यदा कश्चिदेको या त्वयाऽङ्गीकृतः सन्, अङ्ग हे सुलोचने, मुवभ्रूणां सन्तानं युनक्तोति यावद्भवेत् तावदेव परेष्वपि त्वयाऽनङ्गीकृतेषु । अपि चोद्गतानामभूर्णा वाजलं स्पष्टमेव खेदजन्य भविष्यत्यैवेति हा साश्चर्यखेदे। एवं कृत्वाऽसौ सभा भवत्या आदरार्हा समादरणयोग्या न भवति किम्, अपि तु भवत्येवेति नोऽस्माकं चिद्विचारो वर्तते ॥ १०४ ॥ अभूदियं भरिनमा स्वतस्तु सभा पुनः सत्समवायवस्तु । हृतान्धकारास्तु सुते नवीना त्वदास्ययोगादथ कौमुदीना ॥ १०५ ॥
अभूदिति । भूरि बहुलं नभो गगनं यस्यां सा, स्वतस्तु भूरिनभा इयं सभा सतां सत्पुरुषाणां समवायस्य वस्त्वभूत् । हे सुते, अब पुनस्त्वदास्ययोगात् तवाननसंयोगात हतो निवारितोऽन्यः कालो व्यर्थीभूतः समयो यस्याः सास्तु भवतु । को पृषिव्यां मुबीना हर्षपूर्णा । तथा न विद्यते भास्वान् यत्र तस्य नभास्वतो गगनस्येयं सतां नक्षत्राणां समवायस्य वस्तु भूरि बहुलतया सभा भैः सहिताऽभूदेव । अथ पुनस्त्वदास्ययोगात् कौमुदीना चन्द्रिकावती सती हृतान्धकारा, अन्धकारहीनास्तु । अर्थावमी राजानो नक्षत्रसदृशा स्त्वन्मुख चन्द्रतुल्यमिति यावत् ॥ १०५॥
किया जाता है। खली खिलानेपर ही गायमें दूध होता है। इसी प्रकार इस स्वयंवर विधानसे ही तुझे इष्टको सिद्धि होगी, यह भाव है ॥ १०३ ॥
अन्वय : अङ्ग ! यद् एव त्वया कश्चित् मुदश्रुसन्तानयुग अस्तु, तदा एव परेषु अपि स्पष्टम् उदश्रुवार हा । ( एवं ) भवत्या सभा किम् न आदरार्हा इति नः चित् समस्ति ।
अन्वय : हे पुत्री! तेरे द्वारा जो वरा जायगा, वह तो हर्षावसे युक्त होगा और उसी समय दूसरे राजा लोग शोकके आंसुओंसे युक्त हो जायेंगे । इस प्रकार क्या तेरे द्वारा सारी सभाका, सभामें बैठे राजाओंका सत्कार न होगा ? अवश्य होगा, ऐसा मेरा विचार है ॥ १०४ ।।
अन्वय : सुते ! इयं सभा स्वतः तु भूरिनभा। पुनः सत्समवायवस्तु अभूत् । अथ सा त्वदास्ययोगात् हृतान्धकारा नवीना कौमुदीना अस्तु ।
अर्थ : हे पुत्रि ! यह सभा स्वत: एव भूरिनभा अर्थात् लम्बे-चौड़े आकाश
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org