SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 281
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २५८ जयोदय- महाकाव्यम् [ ८८-८९ तु निष्कलङ्का । तदा किमसौ सती रतिः कामप्रियाऽस्ति ? न; सा त्वदृश्या, इह कदापि न दृश्यते । असौ तु दृश्या दर्शनयोग्याऽस्ति इति राजकुलेरस्यां प्रतकितम् । स्विदिति सन्देहद्योतकं पदम् । अत एवात्र सन्देहालङ्कारः ॥ ८७ ॥ वयोभियुक्तेयमहो नवा लता कराधराङ्घ्रिष्वधुना प्रवालता । उरोजयोः कुड्मलकल्पकालता रदेषु मुक्ताफलताऽथ वागता ॥ ८८ ॥ वय इति । इयं वयोभियुक्ता वयसा नवयौवनेनाभियुक्ता, अत एव न विद्यते बालता यत्र सा नबालता । यद्वा वयोभिः पक्षिभिरभियुक्ता परिवारिता, नवा नवीना लता एवास्ति तावत् । करौ चाधरौ च अङ्घ्री च कराधराङ घ्रयस्तेषु कराधराङि घ्रषु, अधुना यस्याः प्रबालता प्रकर्षेण बालभावोऽस्ति । किञ्च किसलयतुल्यरूपता, यद्वा विद्रुमता चास्ति । किञ्च, उरोजयोः कुचयोः कुड्मलस्य मुकुलपरिणामस्य कल्पो विधिस्तस्य कालो यत्र तद्वत्ता, लतायाञ्च कुड्मलभावो भवत्येव । रदेषु दन्तेषु पुनरथवा मुक्ताफलता मौक्तिकरूपता । या, मुक्ता परित्यक्ता चाफलता निष्फलता आगता सम्प्राप्ता, इत्याश्चर्ये ॥ ८८ ॥ प्रमाणितेयं सुदृशामघोनिका किलालयोऽप्यप्सरसामथाधिकाः । पुरन्दरेणोदयिना समुत्तरमकम्पनेऽलम्बि पुलोममादरः || ८९ ॥ प्रमाणितेयमिति । इयं बाला सुदृशां सुलोचनीनां मध्येऽघाद्नाऽघोनिका, अत एव यह चंद्रमा की कला भी नहीं है, क्योंकि वह कलंकसे रहित नहीं है जबकि यह कलंकरहित है। यह रति भी नहीं है, क्योंकि रति तो दृश्य नहीं होती और यह दृश्य है । इस प्रकार राजपुत्रोंने सुलोचनाके विषय में तरह-तरह के तर्क किये ॥ ८७ ॥ अन्वय : अथवा अहो ! वयोऽभियुक्ता इयं नवालता अधुना कराधराङ्घ्रिषु प्रवालता उरोजयोः कुड्मलकल्पकालता रदेषु च मुक्ताफलता आगता । अर्थ : यह सुलोचना नवीन लता है और बाल्यावस्थासे रहित है; अतएव युवावस्थारूपी पक्षी से युक्त है । इसके हाथ, होठ और चरणों में प्रवालता है, अर्थात् मूंगे की कांतिके होकर कोपलोंकी याद दिलाते हैं। दोनों स्तन कुड्मल ( कलियों) सरीखे हैं और दाँतोंमें मुक्ताफलतारूप फलता है, अर्थात् दाँत मोती- सरीखे चमकते हैं ॥ ८८ ॥ अन्वय : इयं सुदृशाम् अघोनिका । अथ अस्या: आलय: अप्सरसाम् अधिकाः किल । उदयनादरेण पुरं समुत्तरम् । अकम्पने पुलोममादरः ( लोन ) अलम्बि । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002756
Book TitleJayodaya Mahakavya Purvardha
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBhuramal Shastri
PublisherDigambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj
Publication Year1994
Total Pages690
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy