________________
११-१३ ]
चतुर्थः सर्गः यामि यात यदिवश्चिदुदेति भूपवित्तु जनतावशगेति । सानुकूलवचनं निजगाद चक्रवर्तितनयोऽपि यदाऽदः ॥ ११ ॥
यामीति । इति श्रुत्वा चक्रवर्तितनयोऽककोतिरपि यवाद इवं यदि वो युष्माकं चिदुदेति मनीषाऽस्ति तदा यात यामि गच्छामि । भूपवित्तु जनताया वशगा भवति, यथा जनतायाः प्रसत्तिः स्यात्तया करोति, इति सानुकूलमनुकूळतात्मकं वचनं निजगाव कथितवांस्तदा ॥ ११ ॥
साम्प्रतं सुमतिराह निशम्य स्वामिभाषितमिवेदसम्यक् । निनिमन्त्रणतया न भवद्भिर्यातुमेवमुचितं गुणवद्भिः ॥ १२ ॥ साम्प्रतमिति । स्वामिभाषितमिदम् असम्यग् अशोभनमिव निशम्य श्रुत्वा साम्प्रतमधुना सुमति म मन्त्री स आह । गुणद्धिर्भवद्धिरेवं निनिमन्त्रणतया विना निमन्त्रणं यातुमुचितं न भवति ॥ १२॥ तत्र दुर्मतिरुपेत्य जगाद शङ्कुशोधननिभं सहसाऽदः । ईदृशेऽभिनयके प्रतियाति किन्न तस्य हि निमन्त्रणतातिः ।। १३ ॥
अन्वय : इति चक्रवर्तितनयः यदा अदः यदि चित् उदेति, तदा यात यामि । भूपवित्तु जनतावशगा इति सानुकूलवचनं निजगाद । ___ अर्थ : चक्रवर्तिका पुत्र अर्ककीति कहने लगा कि यदि तुम लोगोंकी इच्छा है तो चलो, चलेंगे। क्योंकि राजाके विचार तो प्रजाके मन-पसन्द होने चाहिए। इस प्रकार उसने हाँमें हाँ मिला दी ॥ ११ ॥
अन्वय : स्वामिभाषितम् असम्यक् इव निशम्य साम्प्रतं सुमतिः इदं आह । निनिमन्त्रणतया भवद्भिः गुणवद्भिः एवं यातुम् उचितं न ।
अर्थ : यह बात सुनकर 'सुमति' नामका मंत्री कहने लगा कि आपने यह तो ठीक नहीं कहा; क्योंकि आप गुणवान हैं, अतः आपको बिना निमंत्रण नहीं जाना चाहिए ॥ १२॥
अन्वय : तत्र दुर्मतिः उपेत्य सहसा अदः शङ्कुशोधननिभं निजगाद, यत् ईदृशे अभिनयके यः कः अपि प्रतियाति, तस्य हि निमन्त्रणतातिः किन ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
