SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 188
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ६३-६४ ] तृतीयः सर्गः यथौवनस्य शोभा सूपसंयोगे भवति तथैव उक्तबालासंयोग एव भवादृशः शोभेति भावः । अत्र रूपकालङ्कारः ॥ ६२॥ तवापि भूमावपि रूपराशावाशाधिको बहुलास्तु तासाम् । का सावरम्या स्मरसारवास्तु सुरोचना नाम सुरोचनाऽस्तु ॥ ६३ ॥ तवापोति । हे भूपाल, रूपराशौ सौन्दर्यसमुद्रे, आशाधिको वेलाया अधिकारिण्यः स्त्रियस्तवापि बहुला अनल्पाः सन्ति, भूमावपि बहुला भवन्ति । पुनस्तासु च का स्त्री याऽसौ इह अरम्या रमणीया न भवति, अपि तु स्त्रीनामापि रमणीयैव । स्मरसारस्य कामचेष्टितस्य वास्तु वासस्थानम् । तथापि पुनः हे सज्जन, इयं प्रकृतवर्णनापन्नासुरोचना तुसुरोचनैव, सूत्तमतया रोचना रुचिकरी विलसतु । न किल काचनापि स्त्री समकक्षतामेतस्या उपढौकतामिति । अनन्वयालङ्कारः ॥ ६३ ॥ एतादृशी समिच्छन्तु सर्वेऽपि रमणीमणिम् । स्पृहयति न कं चन्द्रकलाप्यविकलाशया ॥ ६४ ॥ एतादृशोमिति । एतादृशीं पूर्वोदितवृत्तान्तां रमणीमणि स्त्रीरत्नं सर्वेऽपि जना गार्हस्थ्याभिलाषिणः समिच्छन्तु एव, ये समिच्छन्ति, ते नायुक्तं कुर्वन्ति, यतोऽविकलोऽन्यूनो अर्थात् जैसे दालके संयोगसे भातकी शोभा बढ़ती है, वैसे ही उस बालाके संयोगसे आप भी निखर उठेगे ॥ ६२॥ अन्वय : ( हे भूपाल ) रूपराशी तव अपि आशाधिकर्यः भूमौ अपि बहुलाः । तु तासां का असो या अरम्या? स्मरसारवास्तु । ( किन्तु ) सुरोचना नाम सुरोचना (एव)। अर्थ : हे राजन् सौन्दर्य-सागर आपको आशा लगानेकी अधिकारिणी स्त्रियाँ इस भूमण्डलपर भी बहुत-सी हैं। उनके बीच कोन ऐसी है जो रमणीय, विहार योग्य न हो ? प्रत्युत सभी कामचेष्टाओंकी वास्तुरूप हैं । फिर भी सुरोचना सुन्दर रुचिकर 'सुलोचमा' नामक काशिराज-पुत्री तो सुरोचना हो है । _ विशेष : कविने 'सुरोचना' ही पद रखा है जो काशिराज-पुत्री सुलोचनाका बोधक समझना चाहिए। साहित्यशास्त्रमें 'र' और 'ल' का अभेद माना गया है । 'ल' की जगह 'र' का भी प्रयोग देखा जाता है ॥ ६३ ॥ अन्वय : एतादृशीं रमणीमणि सर्वे अपि समिच्छन्तु । अविकलाशया चन्द्रकला अपि कं न स्पृहयति । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002756
Book TitleJayodaya Mahakavya Purvardha
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBhuramal Shastri
PublisherDigambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj
Publication Year1994
Total Pages690
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy