Page Text
________________
१३१-१३२ ] द्वितीयः सर्गः
११७ माक्षिकमिति । मक्षिकाणां सरघाणां वातस्य समूहस्य यो घातो नाशस्तस्मादुत्थितमुत्पन्नं, तासां कुलस्य यः क्लेदसम्भारः तनूत्पन्नमेवःसमूहस्तस्य धाराभिरन्वितं माक्षिक मधु जायते, अतस्तदपि मदजनकत्वाद् वर्जनीयमित्याशयः । यतस्तन्मक्षिकाः पीडयित्वा लभ्यते, तेन च तदुत्पादके कारुण्यं निर्दयत्वमानीयते प्राप्यते । किन्नु अथवा तत् सांशिभिः म्लेंच्छः वंशिभिव्धकुलजैः वा पोयते, न तु सभ्यैरिति भावः ॥ १३० ॥ श्वेव विश्वे जनोऽसौ तनोतीङ्गितं भोक्तमुच्छिष्टमन्यस्य वा योषितम्। स प्रतिद्वारमाराधनाकारकं धिङ् नरं तश्च रकं कदाचारकम् ॥१३॥ ___श्वेवेति । असौ जनः विश्वे संसारेऽन्यस्य उच्छिष्टं योषितं वा भोक्तुं श्वेव कुक्कुर इवेङ्गितं चेष्टां तनोति करोति । प्रतिद्वार द्वारं द्वारं प्रति आराधनाकारकं परसेवातत्परं कदाचारकं कुत्सिताचरणं तं नरं धिक् ॥ १३१॥
मातुः स्वसुश्च दुहितुरुपर्यपरदारदृक् ।
किमुद्यमपथो गुह्यलम्पटः सञ्चरत्यपि ॥ १३२ ॥ मातुरिति । अन्यत् किमुचं किं वक्तव्यं यद् गुह्यलम्पटो गुप्तरूपेण विषयलोलुपोऽपरेषां दारान् पश्यत्येवंभूतोऽपय उत्पथगामी भवन् कुपुरुषो मातुः स्वसुर्दुहितुश्च उपरि सञ्चरति समारोहति ।। १३२ ॥
अन्वय : यत् मक्षिकावातघातोत्थितं तत्कुलक्लेदसंभारधारान्वितं माक्षिकम्, अकारुण्यं पीडयित्वा तत् आनीयते । किं नु ( तत् ) सांशिभिः वंशिभिः पीयते ।
__ अर्थ : शहद शहदको मक्खियोंके समूहके घातसे उत्पन्न और उन मक्खियोंके मेदेकी धाराओंसे भरा होता है। वह निर्दयतापूर्वक मक्खियोंके छत्तेको निचोड़कर लाया जाता है। उसे सांसी लोग, म्लेच्छ और व्याधे पीते हैं । भले पुरुष उसे कभी नहीं पीते ।। १३० ॥ ___ अन्वय : असो जना विश्वे अन्यस्य उच्छिष्टं योषितं वा भोक्तुं श्वा इव इङ्गितं तनोति । प्रतिद्वारं आराधनाकारकं च कदाचारकं तं रकं नरं धिक् । ___ अर्थ : इस संसार में मनुष्य कुत्तेकी तरह दूसरेका झूठन और वैसे ही परस्त्रीके सेवनकी चेष्टा करता है । दरवाजे-दरवाजे भटकनेवाले, उस रंक, भ्रष्टाचारी पुरुषको भी धिक्कार है ॥ १३१ ।।
अन्वय : किम् उद्यं ( यत् ) गुह्यलम्पटः अपरदारदृक् अपथः ( सन् ) मातुः च स्वसुः दुहितुः अपि उपरि सञ्चरति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |