________________
९९-१०१ ]
द्वितीयः सर्गः
कष्टमङ्गिनामेव मार्द्रतरभावभङ्गिना ।
नष्टमस्तु खलु देयमन्नवसनाद्य नल्पशः स्यात् परोपकृतये सतां रसः ॥ ९९ ॥
नष्टमस्त्विति । अङ्गिनां प्राणिनां कष्टं नष्टमस्तु खल्वेवम् आर्द्रतराभावस्य भङ्गिर्यस्य तेन दयातिकोमलभावरचनेन गृहिणा अनल्पशो बहुवारमन्नवस्त्रादि देयम् । हि सतां सज्जनानां रसः सम्पत्त्यादिः परोपकृतये परोपकाराय स्यात् ।। ९९ ॥ धर्म संविधाकरमवश्यकर्मणे । कन्यकाकनककम्बलान्विति निर्वपेद्धि जगतां मिथः स्थितिः ॥ १०० ॥
स्वं
यथावसरकं
स्वमिति । अवश्यकर्मणे जीवननिर्वाहाय संविधाकरं सुव्यवस्थादायकं यत्किञ्चित् स्वं निजं कन्यकाकनककम्बलान्विति, अत्रान्वितिशब्द आदिवाचकोऽस्ति, सधर्मणे समानधर्मशीलाय गृहस्थाय निर्वपेद् दद्यात् । हि यस्माज्जगतां जनानां मियः परस्परं स्थिति - निर्वाहो भवति ॥ १०० ॥
1
स्वर्णमेव कलितं सुकृताय स्यादिति दशधा दुरुपायम् । दानमुज्झतु भवार्णवसेतुर्योग्यतैव सुकृताय तु हेतुः ॥ १०१ ॥
अन्वय : अङ्गिनां कष्टं नष्टम् अस्तु खलु एवम् आर्द्रतरभावभङ्गिना अनल्पशः अन्नवसनादि देयम् । यतः सतां रसः परोपकृतये स्यात् ।
अर्थ : निश्चय ही प्राणीमात्रका कष्ट दूर हो जाय, इस प्रकार करुणाकी कोमल भावना रखते हुए गृहस्थ समय- समयपर लोगोंको अन्न, वस्त्र आदि देता रहे । क्योंकि भले पुरुषोंका वैभव तो परोपकार के लिए ही हुआ करता है ॥ ९९ ॥
अन्वय : यथावसरकं सधर्मणे अवश्यकर्मणे संविधाकरं कन्यकाकनककम्बलान्विति स्वं निर्वपेत् । यतो हि जगतां स्थितिः मिथः भवति ।
अर्थ : गृहस्थ अवसरके अनुसार समानधर्मा गृहस्थको उसके लिए आवश्यक और गृहस्थोचित कार्यों में सुविधा उत्पन्न करनेवाले कन्या, सुवर्ण कम्बल आदि धन-सम्पत्ति भी दे । क्योंकि संसारमें जीवोंका जीवन-निर्वाह परस्परके सहयोग से ही होता है ॥ १०० ॥
अन्वय : इह स्वर्णम् एव कलितं सुकृताय स्यात् इति दशधा दुरुपायं दानं तत् भर्वाणवसेतुः उज्झतु । यतः योग्यतैव सुकृताय हेतुः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
