________________
१००
अनेकान्तजयपताकायुक्त्ययोगादिति, युक्त्ययोगश्च लेशतो दर्शित एव । विशेषतस्तु सर्वज्ञसिद्धिटीकातोऽवसेयः ॥
न चेदं संवेदनं भ्रान्तमिति शक्यते वक्तुम्, देशकालनरावस्थाऽभेदेन प्रवृत्तेः, तथाहि-देशान्तरे, कालान्तरे, नरान्तरे, अवस्थान्तरे च मृत्पिण्डादिषु यथोक्तलक्षणमेव संवेदनं प्रवर्तते, न चार्थप्रभवमविसंवादिसंवेदनं विहाय जातिविकल्पेभ्यः पदार्थव्यवस्था युज्यते, प्रतीतिबाधितत्वेन तेषामनादेयत्वात् । न चैः कान्तनित्येषु यथोक्तसंवेदनसम्भवः, व्यावृत्ताकारनिबन्धनस्य पर्यायभेदस्याभावात्, अन्यथैकान्तनित्यत्वानुपपत्तेः । तथा चोक्तम्"भावेष्वेकान्तनित्येषु नान्वयव्यतिरेकवत् । संवेदनं भवेद् धर्मभेदाभावादिह स्फुटम्" ॥१॥ इत्यादि ।
तथैकान्तनश्वरेष्वपि नाधिकृतसंवेदनभावो युज्यते, अनुत्ताकारनिबन्धनस्य द्रव्यान्वयस्याभावात् ।। ___न चेदमित्यादि । न चेदं संवेदनमधिकृतमन्वयव्यतिरेकवत्, भ्रान्तमिति शक्यते वक्तुम् । कुत इत्याह- देशकालनरावस्थाभेदेन प्रवृत्तेः कारणात् । एतद्भावनायैवाह- तथाहीत्यादि । सथाहीति पूर्ववत्, देशान्तरे कालान्तरे नरान्तरे अवस्थान्तरे च मृत्पिण्डादिषु यथोक्तलक्षणमेव संवेदनं प्रवर्तते, न तु गगनाक नति-मायोदक-स्थाणुपुरुष-शङ्खादिपीतादिसंवेदनवद् देशान्तरादा न्यथारूपमिति । न चार्थप्रभवं तद्भावभावितया, अविसंवादि बाधा ऽभावेन, संवेदनं विहाय परित्यज्य, जातिविकल्पेभ्यो व्यतिरिक्ताव्य तिरिक्तादिलक्षणेभ्यः, पदार्थव्यवस्था युज्यते । कुत इत्याह-प्रतीतिबा धितत्वेन हेतुना,तेषां जातिविकल्पानाम्, अनादेयत्वात् । न चेत्यादि न चैकान्तनित्येषु पदार्थेषु, यथोक्तसंवेदनसंभवो यथोक्तमन्वयव्य तिरेकवत् । कुतो न संभव इत्याह- व्यावृत्ताकारनिबन्धनस्य पर्या यभेदस्याभावात् एकान्तनित्येषु । अन्यथा पर्यायभेदे सति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org