Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 91

स्त्रोपज्ञटीकासहिता।
.९९ म नैतदेवम् । कुत इत्याह- तद्धर्मातिक्रमात् प्रकाशकधर्मातिकमात् संवेदनस्य, अतिक्रमश्च तदवगुण्ठितपदार्थस्य संवेदने संवेदनप्रभोपचारात् संवेदनावगुण्ठितपदार्थस्य,अपरेण तदर्थान्तरभूतेन केनचित्,अप्रतीतेः कारणात् , अप्रतीतिश्च तथानुभवाभावात् , तस्यापि चापरस्य, ज्ञानत्वेन हेतुना, उक्तदोषानतिवृत्तेस्तद्धांतिक्रमानतिवृत्तेः, प्रदीपस्तु स्वभावगुण्ठितं तदपरेण संवेदनेन प्रत्याययतीत्येवं प्रकाशक इति तद्धर्मातिक्रमः । पराभिप्रायमाह- प्रकाशकं ग्राहकमेवेति चेत् निदर्शनमानं तु प्रदीपः । एतदाशङ्क्याह- अतदाकारमिति प्रक्रमादनाकारमर्थाकारशून्यं,कथं तद्ग्राहकमर्थग्राहकम् ,इति वाच्यमेतत् । आहकिमत्रोच्यते, तस्येति प्रक्रमात् संवेदनस्य, अर्थाकारतानुपपत्तेः, अनुपपत्तिश्च अर्थात् सकाशात् , तस्याऽऽकारस्य,व्यतिरिक्तेतरविकल्पायोगेन हेतुना, तत्र संवेदने, असंभवात् कारणात् । एतदेव भावयति- व्यतिरिक्तत्व इत्यादिना । व्यतिरिक्तत्वेऽर्थाकारस्याभ्युपगम्यमाने, नासावर्थस्याऽऽकारः । कुत इत्याह- सगानुपपत्तेः तस्येति संबन्धाभावात् । अव्यतिरिक्तत्वे तु न संवेदनेऽर्थीकारः । कुत इत्याह- अर्थात्मकत्वात अर्थ एवाऽसाविति । अर्थतुल्याकारताऽर्थाकारतेत्यप्यसदित्यावेदयन्नाह- अर्थेत्यादिना । अर्थतुल्याकारताया अपि । किमित्याह- अमूर्तस्य संवेदनस्य, उपरखकयोगाभावेन च्छायाण्वादिसं. बन्धाभावेनेत्यर्थः, अभावात् कारणात् , अाकारतानुपपत्तिरिति क्रिया । एतदाशङ्क्याह-यत्किश्चिदेतत् अनन्तरोदितम्।कुत इत्याहअभिप्रायापरिज्ञानात् । एतदेवाह-संवेदनेत्यादिना संवेदनस्याऽर्थमहणपरिणामस्तथानुभवसिद्धो बहिर्मुखावभासः संवेदनार्थग्रहणपरिणामस्तस्यार्थाकारताभ्युपगमात् । तथा च एवं च,उक्तदोषानुपपत्तेः,अनुपपत्तिश्च तस्यैव संवेदनस्य, तथारूपत्वात् अर्थग्रहणपरिणामरूपत्वास् । न चैतत्स्वमनीषिकयोच्यत इति ज्ञापकमाह- उक्तं च वादिमुख्येन श्रीमल्लवादिना सम्मतौ । किमित्याह- न विषयग्रहणपरिमामादृतेऽपरोऽन्यः, संवेदने विषयप्रतिभासस्तत्प्रतिबिम्बादिरूपः ।