Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 87

स्वोपज्ञटीकासहिता।
९५
शादिमत्त्वे भवनाभवनयोरभेद इति चेत् । न, तुच्छेतरत्वाविशेबात्, निवृत्तिभेदात्, ग्रहणनानात्वात् ; इति कुतोऽस्य क्षणस्थितिधर्मकत्वमेव क्षणान्तरेऽपि स्थित्यापत्तेः। इत्यलं विस्तरेण । लदेवमिहापि विज्ञानादिकार्यायोग इति स्थितम् ।।
अभ्युञ्चयमाह-न चेत्यादिना । न च तन्निःस्वभावमेवाऽभवनम्। छत इत्याह- तुच्छज्ञेयस्वभावत्वात् , अन्यथा तज्ज्ञानानुपपत्तेः प्रभवनज्ञानानुपपत्तेः । ततः किमित्याह- तदेव न भवतीत्यज्ञातोक्तप्रसङ्गात् प्रसङ्गश्च तज्ज्ञानेन भवनज्ञानेन, अभवनाज्ञानात् अज्ञानं व कालभेदेन भवनाभवनयोस्तदतत्त्वाद् भवनस्यैवाऽभवनत्वादिति । राभिप्रायमाह- तस्यैवेत्यादि । तस्यैव भवनस्य वस्तुनः, क्षणादूर्ध्वभवनवभावत्वात् कारणात् । यदि नामैवं ततः किमित्याहत्यक्षेण तथाग्रहणात् । क्षणादूर्ध्वमभवनस्वभावतया ग्रहणात् । कितिदेवमित्याह- यथार्थ तत्पत्तेः प्रत्यक्षप्रवृत्तेः । किमित्याह- अभलज्ञानात् कारणात् , उक्तदोषाभावः- तज्ज्ञानेनाभवनाज्ञानादित्यादिपाभाव इति चेत् । एतदाशङ्कयाह-नेत्यादि । न नैतदेवम्। कुतवाह-विहितोत्तरत्वात् । तदेव स्मारयति- कालभेदेनेत्यादिना। लभेदेन भवनाभवनयोस्तदतत्त्वाद् भवनस्यैवाऽभवनत्वात् । अन्यथै, नभ्युपगमे, तदनुपपत्तेः-अभवनानुपपत्तेः, तत्कालभाविभवनाभिभवनं च भवनमेवेति तदनुपपत्तिः । यदि नामैवं ततः किमित्याहविनश्च अभवनस्य, इन्द्रियेणाऽग्रहणात् । ग्रहणे दोषमाह- अतिप्रहात् तद्वदन्यस्यापि ग्रहणेन । दोषान्तरमाह-नीरूपत्वाच अजनस्य नीरूपत्वं नीरूपसत्त्वाद्युपलक्षणमिति । अभ्युच्चयमभिधातुमाहचेत्यादि । न चानेन प्रत्यक्षेण, कचिदेकत्र सर्वत्र वा कचिदपि, नवद् यथा भवने तथा अभवने ग्रहः । कुतो नेत्याह-तथानिश्चयावात् भवन इव निश्चयाभावात् । अभवने आशङ्कान्तरापोहायाह
चेत्यादि । न च निरंशानुभवभावेऽपि सति, विभ्रमादू हेतोः, प्रभावोऽभवननिश्चयाभावः । कुत इयाह-भवननिश्चयस्यापि तन्निब