________________
८८
अनेकान्तजयपताका
तदेव तदैव । किमित्याह- तत्तत्करणस्वभाव इति तस्य वस्तुनस्त करणस्वभावो विवक्षितकार्यकरणात्मभावः, जरयेव यौवनमिति दृष्टान्तः, तदकरणस्वभावेन विवक्षितकार्याकरणात्मभावलक्षणेन अपनीतस्तिरकृतः । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह- अन्यथेत्यादि अन्यथैवमनभ्युपगमे, तद्भावेन तत्तत्करणस्वभावभावेन, बलात् साम
यात् , तत्फलप्रसङ्गो विवक्षितकार्यप्रसङ्गः । अमुमेवार्थ स्थूरोक्त्य निदर्शनान्तरेणाह-न हीत्यादिना । न ह्यग्निरनपगते दहनस्वभा नैश्चयिके, न दहति किन्तु दहत्येव नैश्चयिकस्य दहनस्वभावस्यैव मात्मकत्वात् । स्वभावापगमे च विवक्षितकार्योदये सत्यभ्युपग म्यमाने, नियतमनित्यताऽधिकृतवस्तुनः, अतादवस्थ्यस्यैवाऽनित्य स्वादिति । निदर्शनमधिकृत्याह- तथापीत्यादि । तथाप्येवमपि, एवं दाह्यदहने सत्यग्नेः, तददहनाद् दग्धत्वेनैव, दाह्यान्तरदहनाच्च तददग्धत न, अदोषो न ह्यग्निरनपगते दहनस्वभावे न दहतीत्यादि, इत्येवम् , चे मन्यसे । एतदाशङ्क्याह-नेत्यादि । न नैतदेवम् । कुत इत्याह सर्वथा एकान्तेन, स्वभावभेदमन्तरेण, तदेकस्वभावत्व एवेत्यर्थ उक्तानुपपत्तेरेकदाह्यदहने तददहनं दाह्यान्तरदहनं चेत्युक्तम् , . चैतद् द्वयमेकस्वभावादुपपद्यते, तददहनवद् दाह्यान्तरदहनार्य गाद्, विपर्ययो वा हेत्वभेदादिति सूक्ष्मधिया भावनीयम् । दोष न्तरमाह-नचेत्यादिना। न च येनैव स्वभावेनैकं दाह्यं दहति, रिति प्रक्रमः । तेनैव दाह्यान्तरमन्यत् । कुत इत्याह-तस्य स्वभावस तथा तेन दहनादहनप्रकारेण, तदनियतत्वे तयोर्दाह्ययोरनियत दहनादहनं प्रति । किमित्याह- दाह्यान्तरवत् यन्न दहति तद्वत तदा तस्मिन् काले, तददहनप्रसङ्गात् यद् दहति तदहनप्रसङ्गात् । प्रा ङ्गश्च तदनियतत्वाविशेषेण उभयदहनस्वभावोऽप्यसौ तद् दहनाद प्रत्यनियत इत्येकं न दहति, तदेतदनियतत्वं यदपि दहति तो प्यविशिष्टमेवेति तददहनप्रसङ्गः स्पष्टः। नियतत्वे च तस्य वस्तुस्वा वस्याभ्युपगम्यमाने । केत्याह-तद्दहनादहनयोः तयोर्दाह्ययोर्ये
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org