________________
स्वोपज्ञटीकासहिता । अहो ! दुरन्तः स्वदर्शनानुरागः, एवमपि मिथो विरुद्धं अषयति- तदुदयेऽपि तन्निबन्धनस्य सतो न तस्य निवृत्तिः, विकलतथात्वे च न पुनस्तस्यैव करणमिति व्याहतम् । यद्यवित्तिः कथमकरणम् । अकरणं चेत् , कथमनिवृत्तिः । यदैव स्कृतं न च भूयः करिष्यति तदेव तदैव तत्तत्करणस्वभावो पारयेव यौवनं तदकरणस्वभावेनापनीतः, अन्यथा तद्भावेन हात् तत्फलप्रसङ्गः, न ह्यगिरनपगते दहनस्वभावे न दहति, भावापगमे च नियतमनित्यता । तथाप्येकदाह्यदहने तदलाद् दाह्यान्तरदहनाचाऽदोष इति चेत् । न, सर्वथा स्वभावमन्तरेणोक्तानुपपत्तेः । न च येनैव स्वभावेनैकं दाह्यं दहति अव दाह्यान्तरम् , तस्य तथा तदनियतत्वे दाह्यान्तरवत् तदा दहनपसगात् । नियतत्वे च तद्दहनादहनयोरन्यत्र तददेः स्थितः कथञ्चित्स्वभावभेदः, इत्याकालमपि तस्य तथैस्वभावत्वमनेककार्यभावादेर्न सन्न्यायसङ्गतमिति सूक्ष्मधिया पावनीयम् । इत्येवं तावदेकान्तनित्यपक्षे विज्ञानादिकार्यायोर तदवगमाभाव इति ॥ * एतदाशङ्क्याह-अहो ! दुरन्तः स्वदर्शनानुराग इति पूर्वस, एवमपि यथोक्तम् , मिथः परस्परविरुद्धं भाषयत्यसंगतमुल्लापति । कथमेतद् विरुद्धमित्याह- तदुदयेऽपीत्यादि तदुदयेऽपि तस्मास्वभावादुत्पादेऽपि, विवक्षितकार्यस्येति प्रक्रमः, तन्निबन्धनस्य विवहतकार्यनिबन्धनस्य, सतो भवतः, न तस्य स्वभावस्य, निवृत्तिः । विकलतथात्वे च तत्स्वभावस्य, न पुनस्तस्यैव विवक्षितकार्यस्य, लणमिति व्याहतं तत्तावस्थ्ये तदकरणविरोधात् । तथा चाह
निवृत्तिरित्यादि । यद्यनिवृतिविवक्षितकार्यकरणस्वभावस्य, चमकरणं विवक्षितकार्यस्य, अकरणं चेद् विवक्षितकार्यस्य, कथमनिवृत्तिर्विवक्षितकार्यकरणस्वभावस्य । एतद्भावनायैवाह- यदैवेत्यादि । यदैव तत् कृतं विवक्षितकार्यम् , न च भूयः पुनः करिष्यति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
