________________
स्वोपज्ञटीका सहिता ।
८५
अन्यथाऽधिकृतस्वभावस्य नित्यत्वानुपपत्तेः । तथाहि - यदि सदा तेन सह तज्जननस्वभावम् ; किं न जनयति ?, अजनसद् वा कथं सदा तत्स्वभावमिति । । ततश्च यदा तद् भवति तदा जैन सह तज्जननस्वभावम्, न तु सदा; इत्यवश्य मङ्गीकर्तव्यम्, अन्यथा सदा तस्यापि भावापत्तिः, सदा तेन सह तज्जनस्वभावत्वादिति । एवं च स्वभावभेदे कथमेकान्तनित्यता ? ; इति चिन्त्यम् ॥
आह- तेन सहकारिणा, सह जननस्वभावत्वात् कारणात्, दावे सहकारिभावे, जनयति तदा तदभावाच्च सहकार्यभावाश्च, है पूर्वमपि जनयतीति चेत् । एतदाशङ्क्याह-न, अविचारितरमणीयत्वात् । एतदेव दर्शयति - तेनेत्यादिना तेन सहकारिणा,
,
तज्जननस्वभावत्वस्यापि कार्यजननस्वभावत्वस्यापि, नित्यत्वे सति, तज्जननप्रसङ्गात् कार्यजननप्रसङ्गात् । विपक्षे बाधामाह- अन्यथेस्वादिना । अन्यथैवमनभ्युपगमे, अधिकृतस्वभावस्य तेन सह तज्जनवभावस्य नित्यत्वानुपपत्तेः । एतदेव भावयति - तथाहीत्यादिना । अहि यदि सदा तेन सहकारिणा, सह तज्जननस्वभावं कार्यजननस्वभायस्त्विति प्रक्रमः, किं न जनयति कार्यम्, अजनयद्वा कथं सदा तभावं तेन सह तज्जननस्वभावमिति; नैव । ततश्चेत्यादि । ततश्चैवं सति यदा तद्भवति कार्यम्, तदा तेन सहकारिणा, सह तज्जननभावं कार्यजननस्वभावं वस्तु, न तु सदेत्यवश्य मङ्गीकर्तव्यं परेण । यथैवमनभ्युपगमे, सदा तस्यापि भावापत्तेः सहकारिणः । कुतबाह-सदा तेन सहकारिणा, सह तज्जनन स्वभावत्वाद् विवक्षितकार्यमनस्वभावत्वाद् वस्तुन इति । एवं च स्वभावभेदे सति वस्तुनः, कथकान्त नित्यता ? इत्येतच्चिन्त्यं नैवेत्यर्थः ॥
,
स्यादेतत् न तत्र स्वभावभेदः, आकालमपि तस्य वयैकस्वभावत्वात् तथाहि - आकालभविचलितस्वभावमेवेदमित्थंविधम् येन तत एव तचत्सहकारिसन्निधावेव तदैव
,
,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
