Page Text
________________
वोपज्ञटीकासहिता। "यस्मात् प्रत्यक्षसंवेद्यं कार्यतोऽप्यवगम्यते । तस्मादवश्यमेष्टव्यं वस्त्वेकमुभयात्मकम् " ॥१॥ इति । अथाशङ्का परस्य, स्वकार्यकर्तृत्वव्यतिरिक्त कार्यान्तराकर्तृत्वं कल्पितं स्वकार्यकर्तृत्वमेव पुनः कार्यान्तराकर्तृत्वस्वभावमभ्युपग
इति । एतदाशङ्क्याह-एषाऽप्ययुक्ता आशङ्का । कुत इत्याहजोत्तरत्वात् । एतदेव भावयति-तथाहीत्यादिना। तथाहि येस्वभावेन करोति तेनैव न करोतीत्येतदापन्नमित्यादि पूर्वोक्तम् , वाऽऽवर्तते । अनेनैवोक्तन्यायेन, सर्वात्मना च करणे तद्भावरूपमेव जादित्येतत् प्रतिक्षिप्तम् , अभावस्य वस्तुधर्मत्वात् , न ह्यसति चेतनाअणुश्चेतनास्वभावो नामेत्यनेन प्रकारेण, अत एव कथञ्चिव्यतिकात् भावादभावस्य, कार्यान्तराकारणत्वादिति, यस्मादेवं तत् , तस्माद्
स्थितमेतत् सदसद्रूपं वस्तु। तथा चोक्तमिति ज्ञापकमाह-यस्मात् वक्षसंवेद्यमुक्तवत् , कार्यतोऽप्यवगम्यत उक्तनीतेः , तस्मादवश्यएन्यं न्यायविदा, वस्त्वेकमुभयात्मकं सदसद्रूपमिति ।।
अपरस्त्वाह--ननु च वस्तुनः स्वरूपेण सत्त्वं पररूपेण सत्त्वमित्येतदिष्यत एवेति सिद्धसाध्यता । एतदप्ययुक्तम्, समतविरोधात् । तथाहि-एवमिच्छता वस्तुन एव सत्त्वमसत्त्वं
धर्मावित्येष्टव्यम्, वक्तव्यं च धर्मर्मिणोरन्यत्वम्, अनन्यत्वम् , अन्यानन्यत्वं वेति । किश्चाऽतः?, यद्यन्यत्वम् , अवस्तुत्वादिप्रसङ्गः । कथम् ?, इह च वस्तु धर्मव्यतिरिक्तं, तच्च स्वरूपेण सत् पररूपेण चासदित्यभ्युपगमाद् धर्माणां च परत्वान् तद्रूपेणाऽसत्वादवस्तुत्वप्रसङ्गः ॥
अन्यस्त्वाह वैशेषिकः, ननु च वस्तुनो घटादेः, स्वरूपेण सत्त्वं पररूपेण चाऽसत्त्वमित्येतदिष्यत एव, इत्येवम् , सिद्धसाध्यतोभयात्मकमिति । एतदाशङ्कयाह-एतदप्ययुक्तं, स्वमतविरोधात् । एनमेवाह-तथाहीत्यादिना । तथाहीत्युपप्रदर्शने, एवमिच्छता यथोदितं वस्तुन एव सत्त्वमसत्त्वं च धर्मावित्येष्टव्यं परेण । वक्तव्यं च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002732 |
| Book Title | Anekantajaypataka Swopagnya Tika |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | ZZZ Unknown |
| Publication Year | |
| Total Pages | 288 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 13 MB |