Page Text
________________
अनेकान्तजयपताका
यदि स्यात् एतदेकमेव । ततः किमित्याह- यथा स्वकार्य करोति तत्, एवं कार्यान्तरमपि कुर्यात् । कस्मादित्याह- कर्तृत्वानन्यत्वादकर्तृत्वस्य नान्यथाऽनन्यत्वमिति भावितमेतत्। विपर्ययो वा-यथा कार्यान्तरं न करोति एवं स्वकार्यमपि न कुर्यात्, अकर्तृत्वानन्यत्वात् कर्तृत्वस्येति भावः । ततश्चैवमनेन प्रकारेणाऽकारणत्वमिति, कुर्वतः कारणत्वयोगात् । स्यादेतत् किं हि नाम कार्यान्तराकर्तृत्व; मन्यत् स्वकार्यकर्तृत्वात्, यदाश्रित्याऽनन्यत्वयुक्त्यनुसारेणोक्तलक्षणेन, अकारणत्वं प्रतिपाद्यतेऽधिकृतकारणस्य, नैव किश्चिदन्यत् किन्तु स्वकार्यकर्तृत्वमेवैकस्वभावं कार्यान्तराकर्तृत्वमित्येवं च तदेकमे: वेत्यभिप्रायः । एतदाशङ्क्याह- हन्त ! तर्हि येनैव स्वभावेन करोति तेनैव न करोतीत्येतदापनम् , अर्थतः, एवं चाभिन्ननिमित्तत्वे सत्येकत्र कर्तृत्वाकर्तृत्वयोर्विरोध इति । एतद्भावनायैवाह- तथाहि तेनैव स्वभावेन करोति न करोति चेति व्याहतमेतत् । कुत इत्याह-एक स्वभावस्यैकत्रैवोपयोगाद् अन्यथा सर्वथैकत्वायोगः । कार्यान्तराकर्तृत्वं तत्र कारणे परिकल्पितमिति चेत्, एतदप्यमनोहरम् । कुतइत्याह- कार्यान्तराकर्तृत्वस्य तत्र कारणे, परिकल्पितत्वात् का रणात् , अत एव वस्तुतोऽसत्त्वादविद्यमानत्वात् कार्यान्तराकर्तृत्व स्य तद्भावापत्या कार्यान्तरकर्तृत्वभावापत्त्या । किमित्याह- कार्या न्तरभावप्रसङ्गात् न हि तद्भावमन्तरेण तदभाव इति भावना ॥ - अथाऽऽशङ्का-स्वकार्यकर्तृत्वव्यतिरिक्त कार्यान्तराकर्तृत्वं परि. कल्पितं स्वकार्यकर्तृत्वमेव पुनः कार्यान्तराकर्तृत्वस्वभावमभ्युपगम्यत इति । एषाऽप्ययुक्तां, दत्तोत्तरत्वात् , तथाहि-येनैव स्वभावेन करोति तेनैव न करोतीत्येतदापनमित्यादि तदेवावर्तते । अनेनैव सर्वात्मनाच करणे तद्भावरूपमेव स्यादित्यादि प्रतिक्षि तम् , अभावस्य वस्तुधर्मत्वात्, कथञ्चिदव्यतिरेकात् कार्यान्त राकारणत्वादिति । तस्माद् व्यवस्थितमेतत् सदसद्रूपं वस्तु । तथा चोक्तम्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002732 |
| Book Title | Anekantajaypataka Swopagnya Tika |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | ZZZ Unknown |
| Publication Year | |
| Total Pages | 288 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 13 MB |