Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 61

स्वोपज्ञटीकासहिता।
काशमेव । कुत इत्याह- तथा तेन पररूपभावप्रकारेण, कार्यक्रियाऽरणादिति । अतो व्युपरतेऽप्यक्षव्यापारे परनीत्याऽपि, अर्थपरिच्छेबानुभवसंस्कारप्रसूतो नास्तिताविकल्पस्तत्प्रसूतत्वादेवार्थपरिच्छेदानु
संस्कारप्रसूतत्वादेव, कथं स्वातन्त्र्यं परिहरति भावमात्रवस्त्वनुभवभारतन्त्र्यासिद्धेः, इति चिन्तनीयम् । एतदेव भावयति-अन्यथाभूतेऽर्थे बाबमात्रे, तथा उभयविकल्पजनकत्वेन, परिच्छेदानुभवसंस्कारानुपपत्तेः कारणात् , अतथाभूताच ततस्तथापरिच्छेदानुभवसंस्कारात् , न वास्तिताविकल्पप्रसूतिः, न हि शुक्लपरिच्छेदानुभवसंस्कारात् पीतकल्पप्रसूतिरिति भावनीयम् । एतेनेत्यादि । एतेनाऽनन्तरोदिन न्यायेन, यदि प्रत्यक्षं प्रमाणं पदार्थमात्रास्वेव स्वलक्षणरूपासु, लब्धइतिष्ठं वर्तते, ततस्तासामेव पदार्थमात्राणाम् , अवगमो युक्तः।कुत इत्याहतत्रेत्यादि । तत्र तासु पदार्थमात्रासु, व्यापारसंभवात् प्रत्यक्षस्य, अव्यापारेऽपि न विद्यते व्यापारो यस्मिन् प्रक्रमात् प्रत्यक्षस्य तदव्यापारं विषयान्तरमभावादि तस्मिन्नपि तद्विषयेऽपि, परिच्छेदेऽभ्युपगन्यमाने सामर्थ्यात् प्रत्यक्षस्यैव । किमित्याह- रूपप्रवृत्तेऽपि परिच्छेकत्वेन प्रत्यक्षे, रसावसायो रसपरिच्छेदः । किमित्याह- अशक्यपरिहारः संपद्येत अव्यापारेऽपि विषये तत्परिच्छेदसिद्धेरित्यभिप्रायः, स्पेतद् यदुच्यते परैः स्याद्वादभङ्गादौ दिवाकरादिभिः, तदपि प्रतिविप्तं निराकृतमेवेति । कुत इत्याह- पदार्थमात्राणामेवोक्तवद्भावाभावात्मकत्वात् कारणात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह- अन्यथा
मात्रतानुपपत्तेः पदार्थमात्रतानुपपत्तेः । कथमित्याह- इतरेत्याहै। इतरेतराभावात्मकत्वे सति, तत्तद्भावसिद्धेः पदार्थमात्राणां पदामनभावसिद्धेः, अन्यथा तत्सांकर्यमनिवारणीयमित्यर्थः ।। व, ततश्च प्रत्यक्ष प्रमाणं पदार्थमात्रास्वेव लब्धप्रतिष्ठं तासामेगमो युक्तस्तत्र व्यापारसम्भवादित्यत्राविसंवाद एव, किन्तु स्थितानामवगमे कथमेकरूपताऽवगमस्य ? इति चिन्त। अभावे व्यापाराभावादिति चेत् । न, भावानुविद्धत्वेन