Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 51

स्वोपज्ञटीकासहिता। न युज्यते वचो वक्तुमिति न्यायानुसारिणः" ॥ ५॥
यञ्चोक्तं पूर्वपक्षग्रन्थे, किंच भेदाभेदमभ्युपगच्छताऽवश्यमेवेइसङ्गीकर्तव्यमिह धर्मधर्मिणोधर्मर्मितया भेदः, स्वभावतः पुनरभेदइत्यादि । तदप्येकर्मिप्रतिबद्धत्वेऽपि धर्माणां मिथो भेदाद् धर्मधर्मदिन भेदः, मिथो भेदेऽपि चाशेषधर्माणां धर्मिणा व्याप्तर्विशिष्टासोन्यानुवेधतोऽभेद इत्यादिना पूर्वोक्तेन, प्रत्युक्तम् । कथमित्याहकारान्तरेण अन्योन्यानुवेधलक्षणेन,भेदाभेदसिद्धेः । तथा चोक्तं वृद्धैः।
दो धर्मधर्मिणोः, भेदरहितः, भेदो वा तयोरेवाऽभेदवर्जितः केवति, यतस्तेन कारणेन, कुतस्तत्र भेदेऽभेदे वा विकल्पनम्। किंभूतमि-येनेत्यादि । येनाकारेण भेदः किं तेनाऽसावेव भेद एव, किं द्वयं
म् । इत्येवं विकल्पनमयुक्तमित्याह- असत्त्वात् केवपलामेदस्य वा, सतश्चेतरानुविद्धतया शबलस्य, कथितत्वतः कारणादिति । यतश्चेत्यादि । यतश्च यस्माच कारणात् , तद् वस्तु, प्रमामेत प्रत्यक्षेण, गम्यत एव, उभयात्मकं धर्मिधर्मात्मकम् , तथा प्रतीतेः। अतोऽपि कारणात् , जातिमात्रं तत् । किमित्याह- अनवस्थादिदषणं सति तस्मिंस्तदनवस्थिततया प्रमाणाप्रवृत्तेः । एवं हीत्यादि । एवमेव, भयदोषादिदोषा अपि न दूषणम् , आदिशब्दाद् वैयधिकरण्यपरिग्रहः। तो न दूषणमित्याह-सम्यगित्यादि। सम्यग् न्यायोपपन्नतया, जात्यसरत्वेन हेतुना, भेदाभेदप्रसिद्धितः कारणादिति । येनैतदेवम् , नेत्यादि । तेन कारणेन, अनेकान्तवादोऽयमज्ञैः समुपकल्पितः न बुज्यते वचो वक्तुमित्येवम् , न्यायानुसारिण इति ॥ - अपरस्त्वाह-सदसद्रूपं वस्त्वित्यत्र कथं धर्मधर्मिभावः ? । कथं च न स्यात् ?, सदसत्त्वयोधर्मत्वे तंव्यतिरिक्तस्य वस्तुनोऽभावाद् धर्म्यसिद्धेः, तद्धर्मिभावे वा वस्तुत्वेन तद्व्यतिरिक्तधर्माउपपत्तेरिति ॥
अपरस्त्वाह-सदसद्रूपं वस्त्वित्यत्रोभयरूपे तत्त्वे, कथं धर्मधर्मिमावः कथमिति क्षेपे, नैवेत्यभिप्रायः । सिद्धान्तवाद्याह-कथं चन स्याद