________________
स्वोपज्ञटीकासहिता। मेव । अन्योऽन्यव्याप्तितो जात्यन्तरात्मकत्वेन भेदाभेदपक्षे सदसंभवात् केवलाकारानुपपत्तेः, इतरानुविद्धस्य च प्रश्नानईत्वादिति ॥ ___धर्माणामपीत्यादि। धर्माणामपि ज्ञेयत्वादीनाम् , तदभावे धर्म्ययावे, निराश्रयत्वाद् निराधारत्वात् , तथा केवलानां महणानुपपत्तेस्तथाअनुभवेन, तथा तदितराननुवेधाज्ज्ञेयत्वादीनां सत्त्वाद्यनंनुवेधात्, समाव एच इत्येवम् , तदसत्त्वापत्तिर्धर्मधर्मिणोरसत्त्वापत्तिः।एकान्ताद इति, तथा एकान्तेत्यादि । एकान्ताभेदेऽपि तदसत्त्वापत्तिरे
वश्वमाणक्रियायोगः । कुत इत्याह- अन्यतराभाषतः एकासासरे हमिसावं वा स्यात्, धर्ममात्रं वा, इत्यन्यतराभावः । ततः
सकत्वात् यदभावस्तनान्तरीयकत्वात् कारबर्मनान्तरवको धर्मी, धर्मिनान्तरीयकश्च धर्म इति कृत्वा । किमित्याह- तव्यतिरेकेण धर्माद्यभावेन, तत्स्वरूपानुपपत्तेधादिस्व
योगात्, अन्यतरस्याप्यभाव एवेति संबन्धः, धर्माभावे धर्मिणोऽभावः, धर्म्यभावे च धर्मस्याऽप्यभाव एवेति कृत्वा, तदसत्त्वापत्तिरेव,
धर्मिणोरसत्त्वापत्तिरेष । कल्पितो धर्ममिभाव इत्याशवाऽपोहावाह-निर्वीजकल्पनाऽसंभवात् एकान्तकस्वभावे वस्तुनि प्रवृत्तिनिमित्तमन्तरेण धर्मर्मिकल्पनाऽसंभवात्, असंभवश्च अविप्रसङ्गाऽवाहतेन्ध्येियखरविषाणकल्पनासंभवात्, उभयत्र कल्पनाबीजाभावाऽविशेषात्। अन्यतरेत्यादि । अन्यतरभावस्यैव धर्माद्यन्यतरसंचाया एव, अन्यतरकल्पनाबीजत्वायोगाद् धर्माद्यन्यतरकल्पनाकारणत्वायोगात्, अयोगश्च एकान्तकस्वभावत्वहानेः, न ह्येकान्तैकस्वभावमनेककल्पनाबीजम् । तथाविधेत्यादि । तथाविधैकस्वभावत्वस्य धर्मधर्मिकल्पनाचीजैकस्वभावत्वस्य, न्यायविरुद्धत्वाद् युक्तिविरुद्धत्वात्, न्यायविरुद्धत्त्वं च शक्तिभेदमन्तरेण कार्यभेदासिद्धेरेकशक्तिकात् ततो धर्मधर्मिकल्पनाकार्यभेदानुपपत्तेः । तदितरेत्यादि। वंदितरव्यावृत्तेरपि धर्मधर्मिव्यावृत्तेरपि, तत्त्वतः परमार्थतः, तव्यवि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org