________________
स्वोपज्ञटीकासहिता। यदप्युक्तम्-सदसद्रूपं वस्त्वभ्युपगच्छता सत्त्वमसत्त्वं च वस्तुधर्मतयाऽभ्युपगतं भवतीति । एतदिष्यत एव । यत्पुनरिदमुकम्-ततश्चात्राऽपि वक्तव्यं धर्मधर्मिणोः किं तावद् भेद इत्यादि। अत्रापि सर्वथा भेदपक्षोदितोऽभेदपक्षोदितश्च दोषोऽनभ्युपगमतिरस्कृतत्वादेव न नः क्षितिमावहति । भेदाभेदपक्षस्त्वभ्युपगग्यत एव । आह-नन्वत्रापि येनाकारेण भेदस्तेन भेद एवेत्यादि दूषणमुक्तम्, उक्तमिदम् ; अयुक्तं तूक्तम् , भेदाभेदपक्षे तदसंभवा
। असंभवश्चान्योऽन्यव्याप्तिभावेनाऽस्य जात्यन्तरात्मकत्वात् , केवलभेदाभेदानुपपत्तेः । ततश्च येनाकारेण भेदस्तेन भेद एच, अन बादरतेनाभेद एव इत्यत्यन्तपरित्यक्तानेकान्तवादविष
सदाऽननुविद्रस्य केवलभेदस्यासिद्धेः, भेदाऽननुविद्धस्य चाभेदस्येति ॥ - भूयोऽपि पूर्वपक्षग्रन्थमुपन्यस्य तत्परिहारमाह- यदप्युक्तमित्यादिना । यदप्युक्तं पूर्वपक्षग्रन्थे, सदसद्रूपं वस्त्वभ्युपगच्छता सत्त्वमसस्वच वस्तुधर्मतयाऽभ्युपगतं भवतीत्येतदिष्यत एव, नह्यभ्युपगमा एव बाधायै भवन्ति । यत् पुनरिदमुक्तं पूर्वपक्षग्रन्थ एव, ततश्चात्रापि वक्तव्यं धर्मर्मिणोः किं तावद्भेद इत्यादि, अत्राप्युक्ते, सर्वथा भेदपक्षोदितोभेदपक्षोदितश्च दोषः । किमित्याह- अनभ्युपगमतिरस्कृतत्वादेव कारणात् , न नो नास्माकम् , क्षितिमावहति, भेदाभेदपक्षस्तु तृतीयः, अभ्युपगम्यत एव, अत्रापि नाभ्युपगमा एव बाधायै भवन्ति । आहेत्यादि परः। नन्वत्रापि भेदाभेदपक्षे, येनाकारेण भेदस्तेन भेद एवेत्यादि दूषणमुक्तं पूर्वपक्षग्रन्थ इति । अत्राह-उक्तमिदं दूषणम् , अयुक्तं सूक्तम् । कुत इत्याह-भेदाभेदपक्षे अस्मदभिमते, तदसम्भवात् उक्तदूषणासंभवात् , असंभवश्वोक्तदूषणस्य, अन्योन्यव्याप्तिभावेन हेतुना, अस्य भेदाभेदपक्षस्य, जात्यन्तरात्मकत्वात् केवलभेदाभेदानुपंपत्तेः, न ह्यन्योन्याननुविद्धावेताविति जैनं दर्शनम् । ततश्चेत्यादि । ततश्चैवं च सति, येनाकारेण भेदस्तेन भेद एव येन चाभेद
१. झिं क्षये इत्यस्य तौ रूपम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org