________________
स्वोपज्ञटीकासहिता। इत्याह- तेनाननुवेधात तेनाबाद्यसत्त्वेन, अननुवेधाद्धेतोः, अतोऽबाधसत्त्वेनानुवेधोऽन्यवस्तुसत्त्वानाम्, अन्यथा त्वबादिसत्त्ववत्तदसत्त्वप्रतीत्यभाव इति भावना। इत्येवमन्यदपि कुचोद्यमनेकान्ते, अनया दिशा परिहर्त्तव्यमिति ॥
ततश्चैवं न सर्वथा सत्त्वमसत्त्वपरिहारेण व्यवस्थितम्, न चासत्त्वं सत्त्वपरिहारेण । न चानयोरविशेष एव, भिन्ननिमित्तत्वात् । तथाहि-स्वद्रव्यादिरूपेण सत् , परद्रव्यादि
सेण चासदित्युक्तम् । ततश्च तद्यत एव सत् , अत एवासत्, परद्रव्यादिरूपासत्त्वे सति स्वद्रव्यादिरूपेण सत्त्वात् । यतजासत, अत एव सत् , स्वद्रव्यादिरूपसत्त्वे सति पर
चासत्वात् । अत एव चैकत्र सदसत्त्वयोविरोपोऽपि न सम्भवति, भिन्ननिमित्तत्त्वात् , स्वद्रव्यपरद्रव्यादीनां सदसद्धेतुत्वात् , अनुभवसिद्धत्वाच्च । तथाहि- स्वपररूपानुटव्याहत्तरूपमेव तद् वस्त्वनुभूयते । स्यादाशङ्का स्वरूपाव्यावृत्तिरेव पररूपव्यावृत्तिरिति । एषाप्ययुक्ता, विहितोत्तरत्वात् । यस्मादेवम् , तस्मात् समुत्सारितपक्षपातैायविद्भिर्युक्तियुक्तत्वात् सदसद्रूपं वस्त्वङ्गीकर्तव्यमिति । आह च
“यस्मात् सत्त्वमसत्त्वं च न विरुद्धं मिथो द्वयम् । वस्त्वेकं सदसद्रूपं ननु तत् किं न युज्यते ?"॥१॥
ततश्चेत्यादि । ततश्चैवमुक्तेन प्रकारेण, न सर्वथा सत्त्वमसत्त्वपरिहारेण व्यवस्थितम् , न चासत्त्वं सत्त्वपरिहारेण; व्यवस्थितमिति वर्तते । न चानयोः सत्त्वासत्त्वयोः, अविशेष एवाऽभेदएव । कुत इत्याह-भिन्ननिमित्तत्वात् । एतदेव भावयति- तथाहीत्यादिना । तथाहि- स्वद्रव्यादिरूपेण सत् परद्रव्यादिरूपेण चासदित्युक्तमिति निमित्तभेदः। ततश्चेत्यादि । ततश्च तद्वस्तु, यत एव सत् , अत एवासत् । कुत इत्याह- परद्रव्यादिरूपासत्त्वे सति तद्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
