Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 35

स्वोपज्ञटीकासहिता ।
"
"
1
विरुध्यते, तत्रैव सर्वात्मनाऽस्योपयोगादिति ॥ २॥ एतदेवाह - कार्त्स्न्येनेत्यादि कार्त्स्न्येन सर्वात्मना तस्य कारणगतस्य स्वभावस्य हेतुत्वे एकं कार्य प्रति कारणत्वे, तत्र कार्ये, वीर्योपयोगतः प्रतीत्य समुत्पादेन, कुतोऽन्यभावः कुतः स्वभावात् कार्यान्तरोत्पाद: ?, भावे वा अन्यस्य कार्यान्तरस्य तत एव स्वभावात्, सर्वतद्वीर्यतः सर्वस्मात् तत्सामर्थ्यात्, भव उत्पाद:, कुतोऽन्यस्य तस्य चेति ? || ३ || अत्रैव निदर्शनमाह - सर्वे - त्यादिना । सर्वस्मात् तद्वीर्यात् कारणगतात् स्वभावसामर्थ्यात् तद्भावे विवक्षितकार्यभावे । किमित्याह - सेतिकाजन्यतृप्तिवत् इति निदर्शनम् । तत एव सेतिकातः, न सा तृप्तिरन्यस्य, कार्त्स्न्येन तस्यास्तत्रोपयोगात् । अथेष्यत इत्याह- तद्देशात् सेतिकादेशात्, अन्यथा तु सा तृप्तिराद्यस्येतरस्य च यद्यन्यस्यापि स्यात् एकान्तेनैकरूपाया न कार्त्स्न्येन द्वयोरुपयोग इति भावना ||४|| अवधारणद्वारेणाधिकृतदोषपरिजिहीर्षयाह - कात्स्न्येनेत्यादि । कार्त्स्न्येनैव नाकात्स्न्र्त्स्न्येन, अस्याऽधिकृतकारणगतस्वभावस्य, तत्कर्तृ विवक्षितकार्यकर्तृ, वीर्य सामर्थ्य, तस्यैव विवक्षितार्यस्य, किंतु न कर्तृ किं तर्ह्यन्यस्यापि तत्र तु तदकर्तृ न भवति, अयोगव्यवच्छेदमात्रं न पुनरन्ययोगव्यवच्छेदः । युक्तस्ततोऽन्यभावोऽपि अन्ययोगाव्यवच्छेदात्तत एव । एतदाशङ्कयाह-सेतिकाज्ञाततः सेतिकोदाहरणात्, न हि नैव युक्तस्ततोऽन्यभाव एव ॥ ५ ॥ एतद्भावनायैवाह - नावधारणेत्यादि नावधारणसामर्थ्यात् शाब्दन्यायानुगतात्, वस्तु तादात्म्यमुज्झति तदात्मत्वं परित्यजति । कुत इत्याह- उक्तावधारणेऽपि संति, एकतृप्तये हि एकतृप्त्यर्थमेव, उक्त सेतिका तथा हि- अत्राप्येवमवधारणं कर्तुं शक्यत एव कात्स्न्येंनैव सेतिकैकतृप्तिजननस्वभावा, एकतृप्तिजननस्वभावैवेत्येतत्तु न । न चैवमपि सा कार्त्स्न्येनैकतृप्तिं विधायान्यस्यापि विधत्ते, न सा तत्त्वत उभयतृप्तिजननैकस्वभावेति कोऽत्रापवादहेतुः ?, तस्या एवातत्स्वभावता, कथमिदं ज्ञायते ?, तथाविधकार्यद्वयाभावेन, तदेकान्तैकरूपतायामयमेवायुक्तः, भावे वाऽस्य प्रस्तुतहेतुस्वभावादपि तदुभा
"
४३.
+