Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 29

खोपटीका सहिता ।
२९
विप्रलब्धः, तत्साधनानि गुणसाधनानि, उपादत्ते गृह्णात्यश्रान्तः । येनैतदेवम्, तेनात्माभिनिवेशो यावत्प्राणिनः, तावत्संसारे प्राणी ॥ २ ॥ तथा, आत्मनि सति परसंज्ञा भवति, स्वपरविभागात् परिग्रहद्वेषौ भवतः, अनयोः संप्रतिबद्धाः परिग्रहद्वेषयोः, सर्वे दोषाः प्रजायन्ते रागादयः || ३ || कर्मक्षयाद्धि मोक्षो न भावनातः, स च तपसः कर्मक्षयः, तच्च कायसन्तापस्तप इति पूर्वपक्ष: । कर्मफलत्वात्कारणात्, नारकदुःखमिवेति दृष्टान्तः, कथं तपस्तत्स्यात्कायसन्तापरूपमित्युत्तरम् ॥ ४ ॥ न स्वेच्छाप्रतिपत्त्या तत्तपः । कुत इत्याह- विशिष्टसुखभाबैतुल्यरूपत्वात् । स्वेच्छाप्रतिपत्तिमद्राज्य सुखादेरपि तपस्त्वप्रसङ्गादिस्वर्थः । इष्टौ प्रतीतिकोपः अधिकृतराज्यसुखादेरपि तपस्त्वे । तदन्यबन्धः प्रमादार्त्तध्यानाभ्याम्, द्वयेऽपि प्रस्तुतराज्य सुखे, प्रस्तुततपसि च; समस्तुल्यः ||५|| चित्रं च कर्म कार्यात् तुच्छभोगादिफलदर्शनात्, अतः संक्लेशादेवैकरूपात्, तत्क्षयोऽयुक्तः चित्रकर्मक्षयः अघटमानक इति । दुःख्येव तपस्वीति चायुक्तम्, तदभावस्तपस्वित्वाभावः, योगिनां चैवाकः ॥ ६ ॥ अन्यदपि चायुक्तम्, एकरूपं तत्तपः । ततः किमित्याहचित्रक्षयनिबन्धनं न स्यात् चित्रं च कर्म, तच्छक्तिसङ्करक्षयकारि कर्मशक्तिसङ्करक्षयकारि तपः, इत्यपि वचनमात्रमेव ॥ ७ ॥ कुतइत्याह- अक्लेशात् एकरोमोत्पाटनेन, स्तोकेऽपि कर्मणि, क्षीणे सति, सर्वक्षयप्रसङ्गः, यद् यस्मात्। कुत इत्याह- साङ्कर्यादेर्न्यायात् आदिशब्दात् स्तोककर्मक्षयः । तद्भेदः कर्मशक्तिभेदः, कर्मशक्तिभेदो - यथा सर्वक्षयमन्तरेण नियमादत इत्यपि वचनमात्रमेवेति स्थितम् ॥ ८ ॥ तथा, मुक्तो न मुक्त एव ह्येकान्तेन, संसार्यपि सर्वथा न संसारी एकान्तवादापत्तेः, मानमपि मानमेव हि न, स्याद्वादप्रामाण्यात्, हेत्वामासोऽपि प्रमाणाभासोपलक्षणमेतत् असावेव हेत्वाभास एव न, ततएव हेतोरिति ॥ ९ ॥ एवमित्यादि । एवमुक्तेन प्रकारेण, सप्रतिपक्ष सर्वस्मिन्नेव प्रमाणादिरूपे, वस्तुतत्त्वेऽस्मिन् लोकसिद्धे, स्याद्वादिनोऽनेकान्तवादिनः, सुनीत्योक्तवत्, न युज्यते सर्वमेवेह दृष्टम् ॥ १० ॥ मादि । एष पूर्वपक्ष: ॥