________________
खोपज्ञटीकासहिता।
२९३ तदेकखभावत्वविरोधात् । ग्राहकभेदादविरोध इति चेत् । न, एकखभाषायास्तद्भदेऽपि ग्रहणभेदासिद्धेः। न हि नीलसंवेदनमन्यथा खनीलत्वमधिगच्छति, अन्यथा च तद् योगि' इत्यनेकस्वभावतापत्तेः । अत एकस्वभावस्य वस्तुनः सर्वेषां तुल्यं ग्रहणमग्रहणं चेति सन्यायरणस्तम्भः ॥
आह परः, मूषिकाविषादावायत्यां प्रावृडादौ, तत्फलदर्शनाद् मूषिकाविषादिफलदर्शनात्, युक्तं तच्छक्त्यनुमान मूषिकालर्कविषशक्त्यनुमानम् ; दान हिंसादिविरतिचेतनायां तु प्रस्तुतायाम् , इष्टस्वर्गादिफलस्यायत्यामनुपलम्भात् कारणात्, अयुक्तमिति । एतदाशङ्क्याह- न, अनुपलम्भेऽपि सति, संभवादिष्टफलस्य । संभवश्च, इष्टफलभावे स्वर्गादिभावे, विरोधाभावात् । किमनेन विरोधाभावेन ? साधकमत्र स्वर्गादौ, प्रमाणं नास्तीति चेत् । एतदाशङ्ख्याह-बाधकेऽपि समानः प्रसङ्गः तदपि नास्त्येवेत्यर्थः । अत एव कारणात्, संशयोऽस्त्विति चेत् । एतदाशयाह-न, भवत्पक्ष भदभ्युपगमे, तदयोगात् संशयायोगात् । कथमयोगः ? इति चेत् । एतदाशङ्कथाह-तत्कात्य॑ग्रहणतः दान-हिंसादिविरतिचेतनाकात्यप्रहणेन, याथात्म्यनिश्चयापत्तेः ।आवरणदोषादनिश्चय इति चेत् । एतदाशङ्कयाह-किं तत आवरणात्, तस्या दान-हिंसादिविरतिचेतनायाः, क्षणम् ? इति वाच्यम् । अस्पष्टप्राह्यतेति चेत् । न, योगिनोऽपि तथा अस्पष्टप्राह्यतया,ग्रहणापत्तेः। न तस्य योगिन आवरणमिति चेत्। एतदाश
थाह-किं तेन आवरणेन ? अन्यत एव-अन्यसंबन्धिन आवरणात्, ग्राह्यभेदसिद्धेः; ततस्तस्यास्पष्टग्राह्यतोपगमात् । अयोगिन एव स ग्राह्यभेदः, न योगिन इति. चेत् । एतदधिकृत्याह- न, तदेकस्वभावत्वविरोधात् न तम्या दान-हिंसादिविरतिचेतनाया एकस्वभावत्वविरोधात् । ग्राहकभेदात् कारणात् , अविरोध इति चेत् । एतदाशङ्कयाहन, एकस्वभावायाः दान-हिंसादिविरतिचेतनायाः, तद्भेदेऽपि ग्राहकभेदेऽपि, ग्रहणभेदासिद्धेः । एतदेव निदर्शनान्तरेण भावयन्नाह-नहीत्यादि न हि नीलसंवेदनमन्यथा स्वनीलत्वमधिगच्छत्यनीलत्वादि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org