Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 270

२७८
अनेकान्तजयपताका
जायते । किंविशिष्ठेत्याह- सन्नुष्ट्रः सद्दधीत्यादिरूपा तनिश्वयात्मिका उष्ट्रादिनिश्चयात्मिका ॥ १ ॥ नौष्ट्यादि सत्त्वभिन्नं चेत्, औष्ट्रयमुष्ट्रत्वम्, आदिशब्दाद् द्रव्यत्वादिग्रहः सत्त्वभिन्नं चेत्, त तश्च सन्मात्रमेवैतदित्यभिप्रायः । एतदाशङ्कयाह - ननु तत् केन चेष्यते नौष्ट्यादि सत्त्वभिन्नमिति ? । अभेदेन विगानं चेदौष्ट्रयादि-सत्त्वयोः सन्मात्रमेवैतदेवमिति भावः । एतदाशङ्कयाह - धियां बुद्धीनाम्, तद् विगानम्, किंकृतं ननु ?, अस्ति चैतदासामुष्ट्र-द्रव्यसद्बुद्धीनां मिथो वैलक्षण्येन || २ || भेद इत्यादि भेदे पुनर्राष्ट्रयादि-सत्त्वयोः, तदसत्त्वं चेदौष्ट्याद्यसत्वं सत्त्वादन्यत्वेन । एतदाशङ्कयाह- कः किमाहात्र वस्तुनि ? भेदे सति तदसत्त्वमेव भवतीत्यर्थः । कथं तद्भाव औष्ट्र्यादिसत्तालक्षणः, इष्टश्वेत् । एतदाशङ्कयाह- भेदाSभेदविकल्पतः भेदाभेदात्मको विकल्पः, विकल्पो भेदस्ततः, सत्वात् कथविद् भेदेनेति योऽर्थः ॥ ३ ॥ अन्योन्यव्याप्तितश्च कारणात्, अयं भेदाभेदविकल्पः सत्त्वौ ष्ट्र्यादिधर्मयोः सिद्धः प्रतिष्ठितः, एकान्तभेदादित्यागात् सर्वथा भेदा ऽभेदत्यागात्, जात्यन्तरात्मक इति । एतद्भावनार्यैवाह - न सत्वमित्यादि न सत्त्वं किश्विदौष्ट्यादिधर्मान्तरविवर्जितं, तदौष्ट्यादि वा सत्त्वविनिर्मुक्तं केवलं गम्यते क्वचित् ||५|| यदि नामैवं ततः किमित्याह - ततोऽसत् तत् सत्त्वादि, तथेतरेतरभेदेन, न्यायाद् न्यायेन केवलानवगमांत, एकं चासत्; तदुभयसिद्धितः सत्त्वौ-ष्ट्रयानुभयोपलब्धेः अन्यत्र - एकान्तभेदादौ, अतो विरोधस्तदभावापत्तिलक्षणः - तयोः सच्वौ ष्ट्रत्वाद्ययेोरभावापत्तिः सैव लक्षणं यस्य स तथा || ६ || एवं चेत्यादि एवं चोक्तनीत्या, उभयरूपत्वे सति, उष्ट्रादेः किमित्याह- तद्विशेषनिराकृतिः उष्ट्रत्वादिविशेषनिराकृतिः, असिद्धा । कथमित्याह - नान्यतो दघ्नः, अभिन्नं सत्त्वम्, यद् यस्मात्, अन्यत्रापि - उष्ट्रादौ वर्तते, किं तर्हि ?, आत्मीयमेव ॥७॥ ततश्च प्रवृत्तिनियमोऽप्येवं 'दधि खाद' इति - एवम्, युज्यते चोदितस्येह दध्न्येव । कुत इत्याशङ्क्याह- यद्विशेषेण चोदना 'दधि खाद '
"
"
"
"