________________
स्वोपज्ञटीकासहिता। इत्याह- अनेकान्तोपद्रवानिवृत्तेः अनेकान्तः स्याद्वादः स एवोपद्रवस्तदितररूपापादनेन तदनिवृत्तेरिति । एतदेव स्पष्टयति- तथाहीत्यादिना । तथाहि मुक्तोऽपि न मुक्त एव एकान्तेन । कुत इत्याहअनेकान्तवादहानेः । अपि त्वमुक्तोऽप्यनेकान्ताङ्गीकरणात् । इत्येवम् , नेदं मुक्तत्वम् ,अपुष्कलमसम्पूर्ण सर्वथामुक्तताऽभावेन, उपादेयफलप्रकर्षः उपादेयं च तत्फलं चेति विग्रहः तस्य प्रकर्षः पर्यन्तो न । कुत इत्याहतदन्यसाधारणत्वात् । तस्मान्मुक्तादन्योऽमुक्तः तत्साधारणत्वादधिकृतमुक्तत्वस्य । कथमेतदेवमित्याह- इत्थं एवमुक्तवदमुक्तत्वयोगेन, सापवादस्यापुष्कलस्य, मुक्तत्वस्येति प्रक्रमः । संसारिष्वपि प्राणिषु, भावात् । एतदेव भावयति- तथाहीत्यादिना । तथाहि-न वः न युष्माकम् , संसार्यपि प्राणी, सर्वथा संसार्येवासंसारिव्यवच्छेदेन । कुतइत्याह-एकान्तवादापत्तेः कारणात् , अपि त्वसंसार्यपि स्याद्वादनीतेः । इत्येवम् , नेदं संसारित्वं अकृत्स्नमसम्पूर्ण एकान्तेन संसारित्वाभावेन, ऐयानर्थोत्कर्षः हेयश्चासौ अनर्थश्चेति विग्रहः, तदुत्कर्षो निष्ठा न । इत्येवम् , यत्किञ्चिदेतदसारमाधिकृतमनेकान्तदर्शनमिति।। किश्चेत्यादि। किञ्चायमपरो दोषः-अनेकान्तवादिनो वादिनः, मानमपि प्रत्यक्षादि, न मानमेवैकान्तेन, अपि त्वमानमपि । कुत इत्याह- स्यान्मानमिति तत्वनीतेः । कथञ्चिन्मानमिति न्यायात् । इत्थमित्यादि । एवं तदा. भासमपि मानाभासमपि न तदेव, स्यात्तदाभासमिति तत्त्वनीतेः । ततश्चेत्यादि । ततश्चैवमुक्तेन न्यायेन, तदतदात्मके तच्चातञ्च तदतदी ते आत्मा यस्य तत् तथा तस्मिन् , प्रमाणप्रमेयरूपे सर्वस्मिन्नेवास्मिन्ननन्तरोदिते, वस्तुतत्त्वे विरोधभाजि विरोधं भजते तच्छीलं यत्सत्तथा तस्मिन् , अस्य तदतद्वादिनोऽनेकान्तवादिनः, निष्कलङ्कमतिसमुत्प्रेक्षितसन्न्यायानुसारतः निष्कलङ्कमतयो बौद्धास्तैः समुत्प्रेक्षितो यः सन्न्यायः उक्तलक्षणस्तदनुसारेण, सर्वमेव प्रमाणादि आदिशब्दात्प्रमेयग्रहः, प्रतिनियतमितररूपाननुषक्तम्, न घटत इति कृत्वा, अलमत्रातिनिर्मन्धेन निरर्थकेन; भस्थानाभिनिवेश एष इति ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org