________________
२७६
अनेकान्तजयपताका
संबन्धिनीति ।।
एतेन 'विषे भक्षिते मोदकोऽपि भक्षितः स्यात्' इत्याद्यपि प्रतिक्षिप्तमवगन्तव्यम् , तुल्ययोग-क्षेमत्वादिति । यच्चापरेणाप्युक्तम्- 'सर्वस्योभयरूपत्वे तद्विशेषनिराकृतेः' इत्यादि। तदपि कूटनटनृत्तमिवाविभावितानुष्ठानं न विदुषां मनोहरमित्यपकर्णयितव्यम् , वस्तुतः प्रदत्तोत्तरत्वात् , सामान्यविशेष. रूपस्य वस्तुनः सम्यव्यवस्थापितत्वात् , अन्यत्र च प्रपश्चेन निराकृतत्वात् ; तथा चोक्तम्
"समानेतरबुद्धिश्च प्रतिवस्तूपजायते। . सन्नुष्ट्रः सदधीत्यादिरूपा तन्निश्चयात्मिका ।। १ ।। नौष्ट्रयादि सवभिन्नं चेत् , ननु तत् केन चेष्यते । अभेदेन विगानं चेत्, धियां तत् किंकृतं ननु ? ॥२॥ भेदे तु तदसत्वं चेत् , कः किमाहात्र वस्तुनि ? । कथं तद्भाव इष्टश्चेत् , भेदा-ऽभेदविकल्पतः ॥ ३ ॥ अन्योऽन्यव्याप्तितश्चायं सत्त्वौ-ष्ट्रत्वादिधर्मयोः। सिद्ध एकान्त भेदादित्यागाज्जात्यन्तरात्मकः ॥४॥ न सत्वं किश्चिदौष्ट्रयादिधर्मान्तरविवर्जितम् ।। तद् वा सत्वविनिमुक्तं केवलं गम्यते कचित् ।। ५ ॥ ततोऽसत् तत् तथान्यायादेकं चोभयसिद्धितः । अन्यत्रातो विरोधस्तदभावापत्तिलक्षणः ॥ ६ ॥ . एवं चोभयरूपत्वे तद्विशेषनिराकृतिः । असिद्धा नान्यतोऽभिन्नं यदन्यत्रापि वर्तते ॥ ७ ॥ प्रवृत्तिनियमोऽप्येवं दधि खादेति युज्यते । चोदितस्येह दधन्येव यद्विशेषेण चोदना ॥ ८॥ अतोऽस्त्यतिशयस्तत्र येन भेदेन वर्तते । स दध्येवेत्यदो नेति सद्व्यत्वानुवेधतः ॥ ९॥ : ततः सोऽस्ति न चान्यत्र न चाप्यनुभयं परम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
